روز جمعه مورخ ۴اکتبر، قیمت نفتخام برنت به بیش از ۷۸دلار در هر بشکه رسید و به بالاترین سطح خود در چهار هفته گذشته دستیافت. این روند صعودی، قویترین رشد هفتگی از اوایل ژانویه ۲۰۲۳ بود و باعث نگرانی از کمبود احتمالی طلایسیاه به دلیل تشدید تنشها بین اسرائیل و ایران شد. به گزارش رویترز و تا لحظه تنظیم این خبر، هر دو شاخص نفتبرنت و وستتگزاس اینترمیدیت (WTI) حدود ۹درصد افزایشیافتند، بهطوری که قیمت برنت ۵۵سنت افزایشیافت و به ۷۸.۱۷دلار رسید و وستتگزاس نیز با ۵۰سنت افزایش، ۷۴.۲۱دلار در هر بشکه معامله شد.
جهش بهای نفت در نتیجه وضعیت پیـــچـــیــده در خاورمیانه بهوجود آمد. روز پنجشنبه جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا، از محکومکردن صریح حملات اسرائیل خودداری کرد که به نگرانیها دامن زد. این موضوع باعث شد که بازار نفت نگران تشدید تنشها و تاثیر آن بر تولید نفت شود. درگیریهای خاورمیانه در حال اوجگیری است و بیم آن میرود که منطقه بهطور کلی بیثبات شود. روز سهشنبه، اسرائیل حملات خود در بیروت به مواضع حزبالله را تشدید کرد. اشلی کلتی، تحلیلگر موسسه پنمور گوردون، میگوید؛ احتمال دارد اسرائیل به زیرساختهای نفتی ایران حمله کندو باعث درگیریهای بیشتر و کشاندن کشورهای همسایه به این بحران شود. این شرایط ناپایدار باعثشده بازار نفت و سرمایهگذاران نگران پیامدهای احتمالی آن باشند.
ثبات فعلی در عرضه نفت
با وجود نگرانیها، تاکنون عرضه جهانی نفت همچنان پایدار بودهاست. اوپک، سازمان کشورهای صادرکننده نفت، ظرفیت تولید اضافی قابلتوجهی در اختیار دارد که میتواند در صورت لزوم برای جبران هرگونه کاهش تولید از آن استفاده کند، همچنین لیبی پس از حل اختلافات داخلی در مورد رهبری بانکمرکزی، تولید نفت خود را از سر گرفتهاست. این مساله باعثشده ظرفیت تولید لیبی به یکمیلیون و 200هزار بشکه در روز بازگردد که میتواند به کاهش نگرانیها از کمبود نفت کمک کند. توانایی اوپک برای افزایش تولید و بازگشت تولید نفت لیبی، به ثبات نسبی در بازار نفت کمک کردهاست، اما همچنان با توجه به ادامه درگیریهای منطقهای، نگرانیها از احتمال اختلال در عرضه نفت به قوت خود باقی است.
چشمانداز مثبت تقاضای نفت
از سوی دیگر، نشانههای بهبود اقتصادی در آمریکا، چشمانداز مثبتی برای تقاضای نفت ایجادکردهاست. دادههای اخیر بازار کار نشان میدهد که اقتصاد آمریکا همچنان قوی است و این امر باعث امیدواری به افزایش تقاضای سوخت در ماههای آینده شدهاست. چشمانداز مثبت تقاضا، همراه با وضعیت ناپایدار سیاسی در خاورمیانه، به افزایش قیمت نفت دامن زده است. سرمایهگذاران اکنون در حال بررسی این هستند که آیا درگیریهای خاورمیانه به اختلال در جریان نفت منجر میشود یا نه. درحالیکه عرضه جهانی نفت همچنان باثبات بهنظر میرسد، نقش جو بایدن در این درگیری، برای بازار نفت تعیینکننده است.
رئیسجمهور آمریکا اعلام کرد؛ دولت او در حال بررسی تنشهای خاورمیانه است. این اظهارات بایدن، باعث افزایش ۵درصدی قیمت نفت در روز پنجشنبه شد، زیرا بازار به احتمال تشدید درگیریها واکنش نشانداد. موضعگیری بایدن دربرابر این بحران باعثشده که بازارها نسبت به آینده تولید نفت دچار تردید شوند. اگر ایران بهعنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت جهان مورد حمله قرار گیرد، تولید و صادرات نفت این کشور کاهش خواهد یافت که این امر میتواند نمودار قیمت نفت را صعودی کند.درحالیکه عرضه جهانی نفت تاکنون ثابت مانده، اوضاع همچنان شکننده است. ظرفیت تولید اضافی اوپک و بازگشت تولید لیبی، کمی از نگرانیها کاسته، اما خطر یک درگیری گستردهتر در خاورمیانه همچنان وجود دارد. سرمایهگذاران بین احتمال افزایش تنشها و ادامه ثبات بازار جهانی نفت، در حالت تردید قرار دارند. در نهایت، قیمت نفت منعکسکننده تعادلی ظریف میان تقاضای قوی، بیثباتیهای ژئوپلیتیک و عرضه نسبتا پایدار است.
در صورت بدترشدن اوضاع، تاثیر این درگیری بر جریان جهانی نفت میتواند سریع و شدید باشد که به افزایش بیشتر قیمتها و بیثباتی در بازارهای انرژی منجر خواهد شد. با توجه به تحولات اخیر، تحلیلگران پیشبینی میکنند که در صورت تداوم تنشها، بازار نفت ممکن است با چالشهای جدیتری روبهرو شود؛ این در حالی است که تنشهای نظامی میتواند باعث بیثباتی در عرضه نفت شود. از طرفی دیگر، کشورهای مصرفکننده، بهویژه در آسیا و اروپا، بهدنبال تنوعبخشیدن به منابع انرژی خود هستند تا از وابستگی به نفت خاورمیانه بکاهند. این تغییرات میتواند بازار جهانی نفت را بهطور عمده تحتتاثیر قرار دهد، با این حال تولیدکنندگان بزرگ نفت در تلاش هستند تا به این نوسانات پاسخ دهند و با بهرهبرداری از ظرفیتهای خود، بازار را متعادل نگهدارند. خلاصه اینکه آینده بازار نفت بهشدت به تحولات سیاسی وابسته است و هرگونه تغییر ناگهانی در این منطقه میتواند تبعات غیرقابلپیشبینی بر تامین انرژی جهانی داشتهباشد.