عضو هیئت علمی دانشگاه نفت با تشریح وضعیت خصوصی‌سازی‌های صورت پذیرفته در صنعت نفت در دولت‌های گذشته، تأکید کرد: شستا و ساتا از دولتی‌ها، دولتی‌ترند.
منصور معظمی از معدود مدیران باسابقه نفتی است که علاوه بر مسئولیت‌های متعدد در ساختار صنعت نفت کشور طی سالیان طولانی تا سطح معاونت وزیر و معاونت مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی،مدیر عاملی شرکت بازرگانی پتروشیمی پیش رفته است، علاوه بر این او یک دیپلمات حرفه‌ای هم هست و به خوبی با مفاهیم دیپلماسی انرژی آشناست، همچنین به واسطه سابقه طولانی مدت عضویت در شرکتهای نفتی واگذار شده به بخش خصوصی از مشکلات این صنایع به خوبی مطلع است.
تجربه و تخصص توامان معظمی بهانه‌ای شد تا درباره مشکلات پیشروی صنعت نفت کشور در دولت جدید و چالش‌های واگذاری‌های صورت گرفته در دولت گذشته و راه‌کارهای پیش رو با او به گفت‌و‌گو بنشینیم. گفت‌وگویی که چند روز پیش از تصدی او به عنوان سرپرست معاونت امور بین‌الملل وزارت نفت در دولت یازدهم، انجام شد.
او در گفت‌وگوی تفصیلی با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، با بیان اینکه متأسفانه در دولت گذشته به صرف گفته‌ها و نه اسناد متقن با افراد برخورد شد، اظهار داشت: طبیعی است هر دولتی هم که روی کار بیاید، افراد همفکر و همسو با خود سر کار بیایند.
وی با بیان اینکه نفی گذشتگان نابخردانه است اما این معنای نقد نکردن نیست، گفت: ملاک باید شایستگی، قابلیت و نه عاملیت افراد باشد و نه صرف اینکه با اشخاص رفاقت و دوستی دارند، جایگاهی پیدا کنند.
معاون سابق وزیر نفت با اشاره به اینکه صنعت نفت دارای وظایف سنگینی است گفت: در این صنعت، تولید، فروش، صادرات، دیپلماسی انرژی، ساخت داخل، درآمد، اشتغال و موارد پیچیده دیگری را شامل می‌شود که وظایف سنگینی را بر عهده آن گذاشته است.
معظمی معتقد است: محور تمام تحریم‌ها از ابتدای انقلاب تا یک سال پیش صنعت نفت بوده و تمام تحلیل‌ها بر صحت این موضوع تأکید دارد و در این مدت دشمنان دو چیز را منع کرده‌اند که عبارتند از ورود تکنولوژی و سرمایه به کشور.
* تغییر روش تحریم‌ها؛ ظالمانه‌ترین برخوردها در صنعت نفت
وی با بیان اینکه در یک سال اخیر روش برخورد در تحریم‌ها عوض شد و برمبنای آن علاوه بر تحریم‌ها، تحت فشار قرار دادن مردم هم در دستور کار دشمنان قرار گرفت، تصریح کرد: ظالمانه‌ترین، بی‌رحمانه‌ترین و سخیف‌ترین برخوردها در حوزه تحریم را آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها علیه ایران اعمال کردند.
معظمی با اشاره به سخنان رئیس جمهور مبنی بر اینکه زبان سخن با ایران باید تکریم باشد و نه تحریم گفت: این سخنان به درستی بیان شد، چرا که ایران زیر بار ظلم و حرف زور نرفته و نخواهد رفت.
وی با بیان اینکه آمریکایی‌ها همواره نشان دادند که صادق نیستند، تأکید کرد: دشمنان با رفتارشان نشان دادند که حرف با عملشان متفاوت است و نشان دادند که حاکمیت در صحنه سیاسی از آن کاخ سفید نیست و لابی‌های دیگری که صهیونیست‌ها پشت آن هستند صورت می‌گیرد.
وی تأکید کرد: چه اتفاقی افتاد که اوباما با این روش و برخورد تن به امضای تحریم‌های جدید داد؛ عملکرد آمریکایی‌ها اثبات صحت فرمایشات مقام معظم رهبری در رابطه با موضوع تحریم‌هاست و لذا آمریکایی‌ها اگر بخواهند فصل نوینی را باز کنند باید ابتدا آنها قدم بگذارند.
معظمی افزود: در سالهای گذشته شاهد توسعه صنعت گاز و پتروشیمی و همین طور دیگر بخش‌ها بودیم و اگر امروز در بخش نفت به توفیقات عظیمی رسیده‌ایم، مرهون تلاش‌های این قشر زحمت‌کش هستیم.
وی با بیان اینکه تحریم هم سختی دارد و هم هزینه خاطرنشان کرد: تحریم برخلاف حال آنان که تصور می‌کنند حاکمیت را تحت فشار قرار دهند در اشتباهند و این تحریم‌ها خلاف حقوق بشر است.
وی افزود: خیلی‌ها که برای حقوق بشر در کشورها دل می‌سوزانند کجا هستند؛ صنعت نفت همیشه در تیررس تحریم‌ها بوده و دلیل آن هم این است که صنعت نفت برای کشور بسیار استراتژیک است و در ابعاد مختلف در بخش‌های عظیمی از وظایف را بر عهده دارد.
معظمی گفت: برای اداره این صنعت بزرگ نیازمند کارکنانی هستیم که قدر آن را می‌دانند و شناخت کافی نسبت به این صنعت داشته و امتحان پس دادند. ما در این مقطع نیازمند مدیران ریسک‌پذیر هستیم.
وی با بیان اینکه اکنون دیگر دوره آزمون و خطا نیست، تأکید کرد: باید به سراغ مدیرانی برویم که خود را وقف نظام و صنعت نفت کرده‌اند؛ یکی از چالش‌های جدی در بحث صنعت نفت از منظر مدیریت به کارگیری مدیرانی است که علاوه بر دغدغه نسبت به نظام، دغدغه توسعه صنعت نفت را داشته باشند.
* توانمندی‌های بالا در حوزه نیروی انسانی
عضو هیئت علمی دانشگاه نفت، با بیان اینکه صنعت نفت دارای توانمندی‌های بالایی در حوزه نیروی انسانی است، گفت: نیروهای با تجربه در این صنعت به طور متوسط 20 سال سابقه اجرایی دارد و این ظرفیت و پتانسیل بسیار بالایی است.
وی ادامه داد: حتماً در این تعداد نیروی انسانی باتجربه نیروهای متعهد و متخصص فراوانی وجود دارد؛ این نیروها شناخته شده هستند که در دوره قبلی حذف شده‌اند.
وی با بیان اینکه در برخورد این افراد متعهد و متخصص در حوزه صنعت نفت برخوردهای سلیقه‌ای و سیاسی شده است گفت: با حضور این افراد متعهد و متخصص می‌توانیم یک تحول اساسی در صنعت نفت ایجاد کنیم.
وی گفت: دوباره تأکید می‌کنم که تحول اساسی به معنای شخم زدن نیست و قائل به این نیستم.
وی با بیان اینکه علم مدیریت هنر استفاده از تمام ظرفیت‌های موجود، گفت: یکی از مهمترین چالش‌های صنعت نفت فروش است؛ امروز فروش باید با بازیابی و بازاری ساختار استفاده از روش‌ها و تکنیک بازاریابی و با استفاده از دیپلماسی انرژی به سمت حوزه‌های جدید بازار و تقاضاهای پنهان برویم.
وی با اشاره به چالش بعدی پیش روی صنعت نفت گفت: چالش دوم بحث تزریق است و در سالهای اخیر یعنی 10 تا 15 سال گذشته تأکید زیادی روی برخی جاهای غیرکارشناسی و توسعه گازرسانی شدن است.
وی با بیان اینکه باید سبد انرژی را متنوع کنیم، گفت: هم اکنون توازنی بین تولید و عرضه گاز وجود ندارد.
معظمی با اشاره به اینکه امروز روی شرکت ملی گاز ایران فشار زیادی وجود دارد، گفت: اگر گاز مناطق تامین نشود، برخوردهای سیاسی صورت می‌گیرد و این باعث می شود که کار تزریق صورت نگیرد.
وی با ذکر مثالی در این مورد گفت: به عنوان مثال درباره عدم تزریق گاز به مخازن همانند مادری است که سعی می‌کند به فرزندش شیر بدهد اما خودش برای تغذیه چیزی نمی‌خورد؛ پس چگونه این مادر به فرزندش شیر بدهد و این دقیقا مصداق مخزن است؛ فشار پیدا می‌کند، این چالش باید جدی گرفته شود.
وی با اشاره به چالش سوم پیش روی صنعت نفت در کشورمان گفت: چالش سوم پروژه‌هاست؛ هم اکنون حجم گسترده‌ای که چندین برابر امکانات صنعت نفت است پروژه تعریف شده است و باید این پروژه‌ها اولویت بندی شوند.
عضو سابق هیئت مدیره پتروشیمی با تاکید بر اینکه اولویت اول صنعت نفت در دولت آینده میادین مشترک است و اگر دو یا سه فاز به اتمام برسد مشکلات صادرات گاز و تامین گاز برطرف می‌شود.
وی ادامه داد: اگر طرح‌هایی که اعلام شده است 35 ماهه تمام شود، 60 ماهه یا 70 ماهه حتی تمام شوند، باید به مجریان آن مدال داده شود و مورد تشویق قرار گیرند.
معظمی با بیان اینکه چالش بعدی پیش روی صنعت نفت بزرگ شدن بی حساب و کتاب ساختار و نیروی انسانی اظهار داشت: در کنار این چالش کاهش انگیزه کاری کارکنان نیز وجود دارد که باید هر چه سریعتر اصلاح شود.
وی چالش بعدی پیش روی صنعت نفت را خصوصی سازی‌های بی‌رویه و کارشناسی نشده دانست و تاکید کرد: این امر موجب شده تا زنجیره تولید در صنعت نفت دچار مشکل شود.
معظمی تاکید کرد: شرکت پتروشیمی که دارای برند بوده و از وجهه بسیار خوبی در جهان برخوردار بوده، آن‌را به شرکتهای جزئی و کوچکی تبدیل شده اند که باعث خدشه دار شدن برند شده است.
وی افزود: در دنیا معمولا شرکت‌ها را با هم ادغام می‌کنند و به صورت یک شرکت بزرگ‌تر در می‌آورند، کارایی و بهره‌وری آنها به نسبت افزایش یافته و در این صورت قدرت مانور آنها بیشتر می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه متاسفانه شرکتهای بزرگ در کشور ما کوچک شدند، گفت: اتفاقی که موجب کاهش قدرت رقابت می‌شود.
وی با اشاره به مشکلات صنعت پتروشیمی و خصوصی سازی‌های آن تصریح کرد: هدف از خصوصی سازی و چیزی که در سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی (ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب) آورده شده، متاسفانه منحرف شده.
وی افزود: در رابطه با اصل 44 در صورت مطالعه دقیق آن به طور یقین در می‌یابم که اقدامات انجام شده همخوانی و تناسب با ابلاغیه رهبری ندارد.
* شستا و ساتا از دولتی‌ها هم دولتی‌ترند
معظمی خاطرنشان کرد: با اجرای اصل 44 قانون اساسی قرار بود تا مالکیت و مدیریت شرکت‌ها تغییر کند و در نتیجه اینها تولید و بهره‌وری افزایش یابد و به بیان دیگر قرار بود اجرای اصل 44 منجر به تولید ثروت بیشتر شده و باری از دوش دولت برداشته شود تا وظایف اصلی به بخش خصوصی واگذار شود؛ دیدید که این امر رخ نداد.
وی افزود: شستا (شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی) و ساتا (سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح) اینها خصوصی نیستند، حتی در جاهایی بسیار دولتی‌ترند، بنابراین جزء شرکتهای دولتی هستند.
وی با بیان اینکه قرار بود تا شرکت‌ها را از زیر مجموعه نهادهای دولتی خارج و به نهادهای تخصصی واگذار کنیم، گفت: برخی می‌گویند باید یک مرحله خصوصی‌سازی زیر نظر خصولتی‌ها انجام شود و پس از آن واگذاری به شکل اصلی انجام پذیر است؛ سوال اینجاست که آیا چنین چیزی امکان دارد یا خیر، که پاسخ منفی است.
وی گفت: به نظر می‌رسد وزارت اقتصاد و دارایی در دوره جدید در مکانیزم واگذاری‌ها تجدید نظر کند.
* به کارگیری افراد غیرمتخصص و بی ارتباط در هیئت‌مدیره شرکتهای واگذار شده
عضو هیئت مدیره سابق پتروشیمی به کار گماردن افراد غیر متخصص و بی‌ارتباط در هیات مدیره و مدیریت عامل برخی از شرکتهای واگذار شده و همزمان تغییرات مکرر در مدیریت این شرکت‌ها را بزرگترین آسیب به پیکره اینگونه شرکت‌ها در دولت نهم و دهم دانست و ابراز عقیده کرد: بخش قابل توجهی از بیت المال به دلیل اینگونه سو ءمدیریت‌ها از بین رفته است.
معظمی افزود: به طور یقین با ادامه این روش از واگذاری‌ها در خصوصی سازی صنعت نفت به بن بست می‌خوریم و رشد مشکلات به وجود می‌آید.
وی با بیان اینکه واگذاری‌ها به شکل فعلی هزینه‌هایی را برای کشور به وجود می‌آورد و لزوم اولویت‌بندی واگذاری‌ها در دولت جدید وجود دارد.
وی افزود: آن دسته از شرکت‌هایی که حاکمیتی هستند نباید واگذار شوند، اما با اصلاح مکانیزم واگذاری‌ها از طریق بورس باید اولویت بندی‌ها رعایت شود.