طرحهای انرژی رئیسجمهور منتخب ایالاتمتحده، دونالد ترامپ، شامل اقداماتی است که میتواند به شکل قابلتوجهی بر صنعت سوختهای فسیلی جهان و عرضه گاز طبیعی مایع (LNG) تاثیر بگذارد. این تاثیرات، در کنار سودآوری برای اقتصاد داخلی آمریکا، میتواند بهطور غیرمستقیم به صنایع اروپایی نیز کمک کرده و از آنها دربرابر چالشهای انرژی حمایت کند.
ترامپ بهوضوح وعده داده که تولید منابع داخلی انرژی، از جمله نفت و گاز را افزایش میدهد. این سیاست که با شعار معروف «حفاریکن، فقط حفاریکن» شناخته میشود، یکی از محورهای اصلی برنامههای اقتصادی او محسوب میشود. او همچنین بهدنبال لغو ممنوعیتهایی است که در دوران بایدن برای صدور مجوز تاسیسات جدید صادرات الانجی اعمالشده بود. این ممنوعیت که بهعنوان «وقفه موقت» اعلام شد، صدور مجوز برای پروژههای صادراتی جدید را متوقف کرد که به دلیل نگرانیهای زیستمحیطی و مصرف انرژی داخلی اعمالشده بود، اگرچه پیشبینی میشود این تغییرات سیاستی تاثیر گسترده و انقلابی نداشته باشند، اما میتوانند انگیزههای بیشتری برای تولیدکنندگان آمریکایی ایجاد کنند. در حالحاضر، تولید گاز طبیعی در ایالاتمتحده به بالاترین میزان خود، یعنی حدود ۱۲۵میلیارد فوتمکعب در روز رسیده که نسبت به یک دههگذشته تقریبا ۵۰درصد افزایشیافتهاست. برخی تحلیلگران معتقدند که کاهش هزینههای تولید و کاهش مقررات میتواند به نفع تولیدکنندگان انرژی باشد، اما این افزایش تولید همچنان تحتفشار قیمتهای پایین نفت و گاز قرار دارد که سودآوری صنعت را محدود میکند. لغو موقت صدور مجوزهای جدید برای تاسیسات صادرات الانجی نیز میتواند در میانمدت باعث تقویت عرضه شود. شرکت تحقیقاتی وود مککنزی برآوردکرده؛ حدود ۹۰میلیون تن از پروژههای صادراتی الانجی آمریکا در حالحاضر در انتظار مجوزهای لازم برای صادرات هستند. این پروژهها با آغاز بهکار، میتوانند ظرفیت صادرات آمریکا را به شکل چشمگیری افزایش دهند و به شکلی موثر بر بازار جهانی الانجی تاثیر بگذارند. این تحولات زمانی اهمیت بیشتری پیدا میکنند که به وضعیت فعلی بازار الانجی نگاهی بیندازیم. بازار الانجی جهانی در حالحاضر با ظرفیتهای عظیمی روبهرو است که برای عرضه آماده میشوند. طبق تحلیلهای انجامشده توسط موسسه برنستاین، پروژههایی با ظرفیت ۱۳۰میلیون تن در سال درحالتوسعه هستند و پیشبینی میشود که بین سالهای ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۷ به بهرهبرداری برسند. این میزان تولید معادل با ۳۳درصد از ظرفیت فعلی بازار جهانی الانجی است که به نوبه خود باعث ایجاد مازاد عرضه میشود. البته بسیاری از پروژههای الانجی به دلیل مشکلات مالی، فنی و حتی سیاسی با تاخیرهایی روبهرو میشوند و به این ترتیب ظرفیتهای جدید ممکن است بهتدریج وارد بازار شوند، با اینحال میزان تولید در حال رشد، همچنان بسیار فراتر از میزان تقاضا خواهد بود. با ورود این حجم از گاز مایع به بازار اروپا، انتظار میرود که قیمتها کاهش یابد و صنایع اروپایی از این امر منتفع شوند. افزایش تولید و صادرات گاز آمریکا در شرایط فعلی بازار جهانی میتواند پیامدهای ژئوپلیتیک گستردهای بههمراه داشتهباشد.
علاوهبر نیروهای بازار که برای کاهش قیمتها در اروپا کار میکنند، سیاستهای ترامپ در این حوزه میتوانند موقعیت انرژی روسیه را به چالش بکشند، درحالیکه بخش عظیمی از گاز اروپا از طریق خطوط لوله روسیه تامین میشود، افزایش واردات الانجی آمریکا میتواند وابستگی اروپا به گاز روسیه را کاهش دهد. در جریان کارزار انتخاباتی، ترامپ وعده داده بود که بهسرعت به جنگ روسیه و اوکراین پایان دهد، اگرچه تحقق این وعده با تردیدهای بسیاری همراه است و اقدامات و توانایی او در این زمینه همچنان زیر سوال است، اما پیامدهای آن در صورت وقوع، عظیم خواهند بود. قطع روابط انرژی اروپا با روسیه میتواند تحولات اساسی در بازار جهانی انرژی ایجاد کند. از آنجا که روسیه یکی از بزرگترین صادرکنندگان گاز طبیعی به اروپا است، کاهش وابستگی اروپا به گاز روسیه میتواند به تضعیف موضع مسکو در مذاکرات بینالمللی منجر شود. بازار جهانی الانجی در سالهای آینده با نوسانات بسیاری مواجه خواهدشد. با افزایش پروژههای جدید در آمریکا، انتظار میرود که عرضه گاز الانجی در سطح جهانی افزایش و اروپا یکی از اصلیترین مقاصد این گاز باشد، اگرچه تأخیرها و مشکلات تولید میتوانند به کمبودهای موقت منجر شوند، اما با ورود گاز آمریکا به اروپا، قیمتها در میانمدت کاهش خواهد یافت. این کاهش قیمت میتواند بهویژه برای صنایع انرژیبر اروپایی، نظیر صنایع شیمیایی و فولاد، سودمند باشد. در شرایطی که بسیاری از صنایع اروپایی تحتفشار هزینههای انرژی و تعرفههای بالا قرار دارند، دسترسی به گاز ارزانتر میتواند کمک بزرگی به حفظ رقابتپذیری آنها باشد، همچنین کاهش وابستگی به انرژی روسیه میتواند به امنیت انرژی اروپا کمک کند و انعطافپذیری بیشتری دربرابر بحرانهای انرژی به آنها بدهد.
چالشهای پیشرو
البته هنوز چالشهای زیادی در راه اجرای این سیاستها وجود دارد. افزایش ظرفیت الانجی بهمعنای افزایش تقاضا برای زیرساختهای حملونقل و ذخیرهسازی نیز است، همچنین قیمت پایین گاز طبیعی در سطح جهانی ممکن است تولیدکنندگان آمریکایی را برای ادامه تولید با موانعی روبهرو کند. علاوهبر این، فشارهای زیستمحیطی و قوانین محلی همچنان میتوانند مانعی برای صدور مجوزهای جدید باشند. در نهایت، باید دید که آیا ترامپ میتواند با لغو محدودیتهای موجود، به افزایش صادرات الانجی و تغییر توازن بازار انرژی جهانی کمک کند یا خیر. این تغییرات، علاوهبر تاثیرات اقتصادی، میتوانند پیامدهای ژئوپلیتیک بلندمدتی داشته و به یکی از عوامل کلیدی تعیینکننده در روابط اقتصادی و سیاسی میان ایالاتمتحده، اروپا و روسیه تبدیل شوند.