سرعت گذار جهانی به انرژی پاک همچنان در حال افزایش است، اما مسیر پیشرفت ناهموار است. به گزارش «شانا» به نقل از اداره‌کل امور اوپک، بر اساس گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی، با وجود نگرانی‌ها در مورد تضعیف استقرار جهانی فناوری‌های انرژی پاک، آخرین داده‌ها حاکی از ادامه رشد این فناوری در جهان است، بااین‌حال این گزارش خاطرنشان می‌کند که پیشرفت در مناطق و فناوری‌های مختلف نابرابر است و سیاست‌های حمایتی بیشتری برای توانمندسازی کشورها به‌منظور عبور از دوره گذار نیاز خواهد بود. نسخه جدید گزارش «پایش بازار انرژی‌پاک» آژانس بین‌المللی انرژی که آخرین تحولات استقرار انرژی پاک در گروهی از فناوری‌ها و پیامدهای آن را برای بازارهای انرژی بیان می‌کند، دوره زمانی نیمه اول سال۲۰۲۴ را پوشش می‌دهد.
این گزارش نشان می‌دهد فتوولتائیک خورشیدی (PV) با افزایش ظرفیت ۳۶درصدی نسبت به نیمه اول سال۲۰۲۳ و افزایش ۸۰درصدی در ایالات‌متحده، نقش اصلی را در توسعه استقرار فناوری پاک در جهان داشته‌است. فروش خودروهای برقی در این مدت ۲۵درصد افزایش‌یافته و ظرفیت جدید برق بادی دوباره رکورد سال۲۰۲۳ را ثبت کرد، بااین‌حال فروش پمپ حرارتی کاهش قابل‌توجه ۱۰درصدی را در سطح جهانی شاهد بود که ناشی از فروش کمتر در اروپا بود.
در عین حال، فروش آنها در چین، ایالات‌متحده و ژاپن همچنان قوی باقی‌مانده‌است. در نیمه اول سال۲۰۲۴ حدود ۷میلیون خودروی برقی در سراسر جهان فروخته شد. در چین، خودروهای برقی نزدیک به ۴۵درصد از کل فروش خودروهای چین در نیمه‌اول سال را تشکیل دادند و این تعداد در ماه‌های اخیر از ۵۰درصد گذشت، همچنین نشانه‌هایی وجود دارد که گذار به انرژی پاک در سایر بازارهای نوظهور و اقتصادهای درحال‌‌‌‌‌توسعه شتاب می‌گیرد. فروش خودروهای برقی در این بازارها در مقایسه با مدت مشابه در سال۲۰۲۳ دو برابر‌شده، همچنین افزایش ظرفیت فتوولتائیک خورشیدی در هند ۹۰درصد در ۶ ماه اول سال‌جاری میلادی و بیش از ۳۰درصد در چین در مدت مشابه افزایش‌یافته‌است، در مقابل برخی از فناوری‌های انرژی پاک در تعدادی از کشورهای اروپایی در نیمه اول سال‌با موانعی مواجه شدند.
فروش پمپ‌‌‌‌‌های حرارتی در اروپا تقریبا ۵۰درصد کاهش‌یافت و فروش خودروهای برقی تنها ۳درصد در مقایسه با مدت مشابه سال۲۰۲۳ رشد کرد؛ در واقع کاهش قابل‌توجه در آلمان سبب شد با وجود رشد قوی در بریتانیا، بلژیک و هلند، رشد کلی فروش خودروهای برقی در اروپا ثابت باشد، پس از افزایش در دوره پس از همه‌‌‌‌‌گیری کووید- ۱۹، هزینه‌های تجهیزات تولید انرژی پاک روند نزولی خود را از سر گرفته‌است.
«شاخص قیمت تجهیزات انرژی پاک» آژانس بین‌المللی انرژی که به‌صورت سه‌ماهه تحولات قیمت فناوری‌های کلیدی انرژی پاک را در جهان رصد می‌کند، نشان می‌دهد تنها در نیمه اول سال۲۰۲۴، قیمت‌های فتوولتائیک خورشیدی ۲۰درصد و قیمت ذخیره‌سازی باتری در مقیاس شبکه تقریبا ۱۰درصد کاهش‌یافته‌است. همچنین قیمت تجهیزات توربین‌‌‌‌‌های بادی در سال‌گذشته، با ۵درصد کاهش مواجه شده‌است.
عرضه سریع فتوولتائیک خورشیدی در چین در نیمه‌اول سال۲۰۲۴ به کاهش بیشتر قیمت ماژول‌‌‌‌‌ها کمک کرد که قیمت آنها در سال‌گذشته بیش از ۵۰درصد کاهش‌یافته بود. کاهش قیمت تجهیزات انرژی پاک همچنین اثرات مثبت غیرمستقیمی برای مشتریان خانگی و تجاری داشته‌است که با استفاده از سیستم‌های خورشیدی توانسته‌‌‌‌‌اند هزینه‌های برق خود را کاهش دهند.
در گزارش یادشده تاکید شده اگرچه کاهش قیمت تجهیزات انرژی پاک فرصت‌هایی را برای گذار سریع‌تر انرژی فراهم می‌کند، همچنان سیاست‌های حمایتی برای فراهم‌کردن شرایط توسعه پایدار و مستمر آنها مانند سرمایه‌گذاری در شبکه‌‌‌‌‌های برق یا شبکه‌‌‌‌‌های شارژ خودروهای برقی نیاز است.
از طرف دیگر در گزارش یادشده برخی تنگناهای اقتصادی، ظرفیت تولید زیاد و در برخی موارد تقاضای ضعیف‌‌‌‌‌تر از حد انتظار، بر عملکرد مالی برخی شرکت‌ها فشار وارد می‌کند و حاشیه سود تولیدکنندگان را در برخی بخش‌ها کاهش داده‌است، به‌‌‌‌‌طوری که حاشیه سود خالص تولیدکنندگان فتوولتائیک خورشیدی یکپارچه در چین از حدود ۱۳درصد در نیمه‌اول سال۲۰۲۳ به حدود منفی۵درصد در نیمه‌اول سال۲۰۲۴ کاهش یافته‌است، با این‌حال سایر بخش‌های تولید فناوری چین انعطاف‌‌‌‌‌پذیری بیشتری نشان‌داده‌اند، به‌ویژه در بخش باتری تولیدکنندگان داخلی شاهد تقویت حاشیه سود خود در نیمه اول سال۲۰۲۴ بودند.
این گزارش همچنین شامل خلاصه یافته‌‌‌‌‌های جدیدترین ابزار نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی تحت‌عنوان «رصد یا ردیاب برق لحظه‌‌‌‌‌ای» (Real-TimeElectricity Tracker) است که مقدار انتشار دی‌‌‌‌‌اکسید‌کربن را در هر لحظه و در زمان واقعی از بخش برق در طیف وسیعی از کشورها تخمین می‌زند. کشورهای تحت‌پوشش این ابزار حدود نیمی از برق جهان را تولید می‌کنند. طبق یافته‌‌‌‌‌های این ابزار، انتشار دی‌‌‌‌‌اکسید‌کربن کل بخش برق تاکنون در سال۲۰۲۴ بیش از یک‌درصد کمتر از زمان مشابه در سال‌گذشته است. «ردیاب برق لحظه‌‌‌‌‌ای» نشان می‌دهد چگونه افزایش در دسترس‌بودن برق تجدیدپذیر سبب کاهش افزایش احتمالی انتشار کربن به‌دلیل افزایش تقاضا در تابستان بسیار‌گرم در برخی نقاط جهان شده‌است. در هند تقاضای برق و انتشار دی‌‌‌‌‌اکسید‌کربن در مقایسه با سال۲۰۲۳ حدود ۵درصد بیشتر از سال‌گذشته بوده‌است. در همین حال بخش تولید برق در اتحادیه اروپا از نقطه‌عطف عبور کرد و انرژی‌های تجدیدپذیر حدود نیمی از کل تولید برق را بین ژانویه تا اکتبر تشکیل داده‌است. در ۱۰ماهه اول سال۲۰۲۴، تولید برق با سوخت زغال‌سنگ و گاز به پایین‌ترین سهم خود یعنی ۲۳درصد در ترکیب تولید برق اروپا رسید، درحالی‌که سهم انرژی بادی و خورشیدی در تولید برق اروپا به ۳۰درصد افزایش‌یافت.