اداره نظارت بر محصولات شیمیایی و پتروشیمی سازمان حمایت در گزارشی از مشکلات صنعت پتروشیمی با برشمردن ۳ مشکل عمده این صنعت ۵ راهکار پیشنهاد و اعلام کرد: سازمان حمایت سال گذشته با متخلفین بازار پتروشیمی برخورد سریع کرده است.
سازمان حمایت در این گزارش به بررسی وضعیت محصولات پتروشیمی در سال 1391 پرداخت و افزود: امروزه با توجه به حساسیت محصولات پتروشیمی به عنوان مواد اولیه اصلی مورد نیاز و تاثیرگذار در محصولات و بهای تمام شده اکثر کالاهای تولیدی واحدهای تولیدکننده پایین دستی در گروه اقلام کالائی مواد غذائی، فلزی و غیرفلزی و همچنین با توجه به مزیتهای صادراتی به عنوان یکی از منابع اصلی درآمد ملی، صنعت پتروشیمی از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد.
بطور کلی صنعت پتروشیمی در پنج بخش واحدهای بالادستی، بنیادی، واسطهای، نهایی و پایین دستی قابل تقسیم میباشد که سرمایه بری بالا و اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم و البته نامحدود آن نسبت به سایر سرمایهگذاریها از جمله ویژگیهای اصلی این صنعت به شمار می رود.
درحال حاضر مجتمعهای پتروشیمی کشور در دو گروه تولیدی خصوصی و دولتی به فعالیت مشغول میباشند که عمدتاً در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی (ماهشهر) واقع شدهاند.
سازمان حمایت اضافه کرد: بطور کلی میزان ظرفیت اسمی کشور برای محصولات پلیمری بالغ بر 6 میلیون تن و برای محصولات شیمیایی بالغ بر 49 میلیون تن می باشد.
همچنین در سال 91 میزان تولید محصولات پلیمری 4.5 میلیون تن بوده که در مقایسه با میزان تولید سال 90 (4.2میلیون تن) 7.7 درصد افزایش داشته و میزان تولید محصولات شیمیایی در سال 91 بالغ بر 38.1 میلیون تن بوده که در مقایسه با میزان تولید سال 90 (40.2 میلیون تن) 5.2 درصد کاهش داشته است.
لازم به توضیح است از کل تولیدات مجتمعهای پتروشیمی بالغ بر 29.6 درصد آن جهت مصارف داخلی مجتمعهای پتروشیمی استفاده گردیده که عمدتاً محصولات شیمیایی را شامل می شود. همچنین در سال 91 میزان فروش داخلی محصولات پتروشیمی 14.4 میلیون تن بوده که در مقایسه با میزان توزیع داخلی سال 90 (14.6 میلیون تن) معادل 1.4 درصد کاهش داشته است. همچنین از میزان فروش داخلی ذکر شده در حدود 2.8 میلیون تن از محصولات پتروشیمی در بورس عرضه گردیده که در مقایسه با سال قبل (2.5 میلیون تن) افزایش 12 درصدی نشان می دهد.
میزان صادرات و واردات انواع محصولات پتروشیمی در سال 91 به ترتیب معادل 15.5 میلیون تن و 655 هزار تن بوده که در مقایسه باسال قبل در حدود 14.8 درصد و 48 درصد کاهش نشان می دهد.
با عنایت به اهمیت محصولات پتروشیمی به عنوان مواد اولیه تاثیرگذار در تولید و بهای تمام شده صنایع تولیدی پایین دستی و به منظور اجرای دقیق و بهینه مصوبات مرتبط با قیمت گذاری این محصولات سازمان حمایت با انجام اقدامات نظارتی و بازرسیهای لازم به عنوان یک نهاد نظارتی وارد عمل گردیده و با برخورد سریع با متخلفین نسبت به کنترل شرایط حاکم بر بازار اقدام نمود.
از عمده ترین مشکلات این صنعت میتوان به کمبود خوراک دریافتی توسط واحدهای تولیدکننده، و در نتیجه خالی ماندن بخشی از ظرفیت های تولیدی مجتمعها، قدیمی بودن تکنولوژی و خطوط تولید برخی واحدهای پتروشیمی (بویژه واحدهای قدیمی) تا عدم توازن بین میزان تولید مجتمع های پتروشیمی و میزان عرضه محصولات تولیدی در بورس و عدم ثبات نسبی عرضه در بورس و به تبع آن مشکلات ایجاد شده برای صنایع پایین دستی و ... اشاره نمود.
از عمدهترین راهکارها جهت حل برخی مشکلات این صنعت میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
1- اتخاذ تصمیمات حاکمیتی در این بخش بالحاظ واقعیت های موجود و تعیین روشهای اجرایی و کارآمد
2- برنامه ریزی صحیح در تامین خوراک مورد نیاز واحدها و ایجاد تناسب در قیمت خوراکهای مایع و گازی مورد مصرف مجتمع ها به منظور جلوگیری از زیان برخی واحدها و سوددهی غیرمنطقی مجتمع هایی که خوراک آنها گاز می باشد.
3- توسعه تکنولوژی صنعت پتروشیمی و سرمایه گذاری لازم
4- به منظور کمک به برآورد دقیق تر خرید توسط متقاضیان و جلوگیری نوسانات عرضه در بورس پتروشیمی ها موظف گردند تعداد دفعات عرضه هر نوع از مواد خوراکی را طی هر ماه و زیان اولین عرضه آن را به بورس اعلام کرده و در تابلوی اعلانات بورس درج شود.
5- اولویت تامین نیاز بازار داخلی و بهبود سودآوری از طریق پوشش نیاز روز بازارهای صادراتی