راه اندازی نخستین فاز پالایشگاه ستاره خلیج فارس با قابلیت تولید روزانه ١٢ میلیون لیتر بنزین به عنوان یکی از پروژه های اولویت دار صنعت نفت مطرح است، آن گونه که وزیر نفت بهره برداری از این پروژه را برای صنعت نفت واجب تر از نان شب می داند.
انتقادهای صریح، شفاف و دلسوزانه بیژن زنگنه از تاخیرهای پروژه های نفتی در هفته های نخست تصدی وزارت نفت به گونه ای بود که عده ای گمان کردند او برای فرار از مشکلات پیش رو به نوعی "خودزنی" دست زده است. این عده البته اشتباه فکر می کنند. وزیر نفت دولت تدبیر و امید، راستگویی و بیان واقعیت های کشور برای مردم و مسئولان را نخستین راه برای اصلاح امور و به سرانجام رساندن آن می داند. هم از این روست که اکنون مدیران و کارکنان بدنه صنعت نفت بیش از هر زمان دیگری مصمم و امیدوار به حل مشکلات هستند.
زمانی که در سال ١٣٨٥ ساخت نخستین پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس در کشور کلید خورد، نه دولت و نه مردم، تصور نمی کردند پس از گذشت هفت سال همچنان حدود یک سال و اندی به راه اندازی نخستین فاز آن باقی مانده باشد.
پالایشگاه ستاره خلیج فارس که ابتدا در زمان تصدی بیژن زنگنه (١٣٨٢) در وزارت نفت با هدف پالایش میعانات گازی پارس جنوبی، تولید محصولات مطابق با استانداردهای کیفی اروپا، ایجاد ارزش افزوده بیشتر، جلوگیری از صادرات مواد خام و ... در دستور کار دولت قرار گرفت، هم اکنون پس از گذشت ١٠ سال قرار است مجددا در دوران وزارت وی به بار بنشیند.
نخستین بار در دولت هشتم اجرای طرح های توجیهی در دستور کار نهادها و وزارتخانه ها قرار گرفت که در این میان ساخت پالایشگاه میعانات گازی، پالایشگاه نفت فوق سنگین، بهینه سازی برخی پالایشگاه ها و واحدهای پتروپالایشگاهی سهم وزارت نفت در بخش پالایش و پخش بود.
ستاره خلیج فارس با در بر داشتن امتیازاتی چون ایجاد ارزش افزوده بالاتر نسبت به پالایشگاه های نفت خام، تولید بیش از ٧٥ درصد بنزین و گازوئیل از خوراک پالایشگاه (میعانات گازی)، استفاده از تاسیسات زیر بنائی منطقه بندرعباس جهت کاهش هزینه های سرمایه گذاری و تسهیل صادرات فرآورده های تولیدی به خارج از کشور یکی از مهمترین طرح های توجیهی بود که در سال ١٣٨٥ رسما کلید خورد.
افزایش ٣٦ میلیون لیتری بنزین در صورت راه اندازی کامل پالایشگاه
در حال حاضر این پالایشگاه شامل واحدهای تقطیر، تصفیه گازمایع، تبدیل کاتالیستی، تصفیه نفتا، ایزومریزاسیون، تصفیه نفت سفید و نفت گاز با هدف تولید بنزین، گازوئیل، گاز مایع و سوخت جت در کنار پالایشگاه فعلی بندرعباس در حال ساخت است و خوراک آن نیز قرار است به وسیله یک خط لوله به طول بیش از ٣٨٨ کیلومتر از پالایشگاه‌های گازی عسلویه تا بندرعباس تامین شود.
همچنین قرار است با بهره برداری کامل از پالایشگاه ستاره خلیج فارس روزانه ٣٦ میلیون لیتر بنزین (عدد اکتان ۹۵) و ۱۴ میلیون لیتر گازوئیل به ظرفیت تولید فرآورده‌های نفتی کشور اضافه شود.
چهار میلیون لیتر ال پی جی ( گازمایع)، سه میلیون لیتر سوخت جت و ۱۳۰ تن گوگرد در روز نیز از دیگر محصولات تولیدی این واحد پالایشی است و ظرفیت ذخیره سازی فرآورده‌های نفتی این پالایشگاه در حدود ۱۱ میلیون بشکه خواهد بود.
پروژه های این طرح اقتصادی نیز شامل ساخت پالایشگاه، ساخت خط لوله و ساخت آبگیر می شود.
بر اساس اطلاعات شرکت پالایش ستاره خلیج فارس، عمده ترین پروژه این طرح، پالایشگاه است که در زمینی به مساحت ٧٠٠ هکتار و با ظرفیت ٣٦٠ هزار بشکه میعانات گازی در قالب سه فاز ١٢٠ هزار بشکه ای به صورت EPC، (طراحی، خرید و ساخت) در حال ساخت است.
*عکس تزئینی است
به منظور تامین خوراک پالایشگاه نیز خط لوله ای به طول ٣٨٨ کیلومتر و به قطر ٣٦ اینچ از منطقه ویژه نفت و گاز پارس تا بندرعباس در حال احداث است. این خط دارای یک تلمبه خانه در منطقه ویژه و یک پایانه در پالایشگاه است.
همچنین به منظور تامین آب مورد نیاز پالایشگاه نیز یک پروژه آبگیر جهت استفاده از آب دریا به وسیله ٤ خط لوله و یک ایستگاه پمپاژ با ٨ دستگاه پمپ با قدرت ١٢٥٠٠ متر مکعب در ساعت در حال احداث است.
به این وسیله آب دریا پس از استفاده به وسیله کانال به دریا برگشت داده می شود.
این پروژه که به صورت EPC از سوی شرکت صدرا اجرا در حال اجراست، هم اکنون در مرحله پایانی به سر می برد.
با بهره برداری کامل از طرح ستاره خلیج فارس، تولید بنزین کشور از حدود ٦١ میلیون لیتر کنونی به بیش از ٧٨ میلیون لیتر در روز می رسد که این امر می تواند ایران را به یکی از صادرکنندگان بنزین تبدیل کند.
بر اساس آمار شرکت ملی پالایش و پخش میانگین مصرف روزانه بنزین در کشور ٦٩ میلیون لیتر است که در صورت راه اندازی کامل پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس، علاوه بر تامین نیاز داخلی، مازاد آن نیز صادر می شود.
در انتظار درخشش ستاره خلیج فارس
مدیریت زمان، تامین مالی، مدیریت اجرای طرح با توجه به داشته ها و نداشته ها و .... عواملی است که توجه به آن ها در ابتدای اجرای یک طرح می تواند آن را به درستی هدایت و در صورت بی توجهی به عنوان عوامل بازدارنده تاثیرگذار خواهند بود.
در این بین اطلاع رسانی بر مبنای واقعیت نیز می تواند از اثرات مخرب دیرکرد و یا عدم اجرای به موقع یک طرح بکاهد.
در سال های اخیر اخبار وضعیت ساخت و اجرای برخی از طرح های ملی، از جمله پالایشگاه ستاره خلیج فارس، بر اساس گمان و به دور از واقعیت و بدون در نظر گرفتن شرایط (تحریم، تدارک کالا، خواست سرمایه گذاران و ...) به اطلاع رسانه و مردم می رسید؛ اقدامی که در نهایت منجر به بی اعتمادی مردم به دولت می شود.
بناست در دولت یازدهم، همراه با مدیرانی کارکشته، با وعده هایی رو به رو باشیم که در نهایت تدبیر، دقت و ظرافت و در زمان منطقی عملیاتی شوند.
به گفته عباس کاظمی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی، دادن وعده پوچ و غیر عملی در مورد طرح ها و پروژه هایی که با زندگی مردم سر و کار دارد، عاقبتی جز بی اعتمادی به همراه نخواهد داشت.
بنابراین قرار است اعتبار مالی پروژه ستاره خلیج فارس نیز که در سال های اخیر به دلیل مشکلات سرمایه‌گذاری و پا پس کشیدن سرمایه‌گذاران خصوصی متوقف مانده بود به هر طریق ممکن (منابع داخلی شرکت ملی پالایش و پخش، استفاده از وام صندوق توسعه ملی، آورده سهامداران و ...) تامین شده و روند ساخت با شتاب بیشتری انجام شود.
بر اساس برآوردهای قبلی برای ساخت این واحد پالایشی به حدود ۲٫۶ میلیارد یورو منابع مالی نیاز بوده است.
در این حال که به گفته وزیر نفت، تکمیل این پالایشگاه "از نان شب هم واجب تر است"، اما همواره در صنعت پالایش و پخش کیفیت نسبت به کمیت و سرعت در اولویت قرار دارد، بنابراین تمام تلاش مسئولان این است که بهره برداری از فاز اول این پروژه ملی با رعایت نکات اچ اس یی و در زمان مناسب محقق شود.
بر اساس گزارش شانا، هم اکنون از روند دقیق پیشرفت این پروژه، به دلیل عدم پاسخگویی مدیران فعلی طرح، اطلاع دقیقی در دست نیست، اما واقعیت های این پروژه نشان می دهد که بهره برداری از این پروژه با اهمیتی که وزارت نفت دولت تدبیر و امید برای آن در نظر گرفته است به زودی تحرک لازم را خواهد یافت و محصولات آن در زمانی نه چندان دور بازار فرآورده های سبک پالایشگاهی را اشباع خواهد کرد.