شرق، آمنه شیرافکن: روایت ظهور و بروز بابک زنجانی را باید از آنهایی شنید که هم سابقه کار در بخش خصوصی دارند و هم با حوزه های نفتی آشنا هستند. حمیدر حسینی عضو هیات رئیسه اتحادیه صادرکـنـندگـان فـرآورده‌های نفتی و پتروشیمی در گفت و گو با شرق از مراحل غیر معمولی می گوید که فردی چون بابک زنجانی را به شخص مورد وثوق وزارت نفت تبدیل کرده، همان فرایندی که حالا وزارت نفت و مجموعه اش را به بخش خصوصی بی اعتماد کرده، بی اعتمادی که به دنبال بدحسابی های بابک زنجانی به وزارت نفت اتفاق افتاده و حالا بیش از هر زمان دیگری برای بخش خصوصی نفت ایران تولید مشکل کرده.
حسینی علاوه بر این ها زنجانی را مهره سوخته جریانی می داند که چندان برای افکار عمومی مشخص نشده و از رسانه ها و دستگاه های اطلاعاتی می خواهد تا پشت پرده های این ماجرا را برای مردم مشخص کنند. عضو هیات رییسه نمایندگان اتاق تهران همچنین به تولید یکباره شخصیت های اقتصادی چون بابک زنجانی مشکوک است و می گوید:« دستگاههای اجرایی وبانک ها در همکاری ومشارکت با بخش خصوصی می توانند از اتاق های بازرگانی وتشکل ها درباره آنها تحقیق کنند، مگر می شود کسی سرمایه میلیاردی داشته باشد و یک نفر هم او را در اتاق های بازرگانی ایران و تهران نشناسد؟.»
چطور بابک زنجانی به وزارت نفت راه یافت؟
افرادی در صندوق بازنشستگی بابک زنجانی را به وزارت نفت معرفی کردند.
آن وقت چطور وزارت نفت موافقت کرد، با او همکاری کند، یعنی روند همکاری ها به همین سادکی است، که یکی را معرفی کنند و وزارت نفت هم وارد عقد قرارداد و همکاری شود؟
تا جایی که از سردار قاسمی شنیده ام، ابتداایشان یک معامله 600 میلیون دلاری از طریق صندوق نفت با نفت انجام میدهد و زنجانی در آن معاملمه خوش قول بوده. بعد سراغ استعلام از نهادهای امنیتی می روند و نتیجه مثبت از کار در می آید. اما وزارت نفت حتی با این استعلام ها هم زیر بار همکاری مستقیم با زنجانی نمی رود. به همین خاطر شرکت نیکو را واسطه می کنند تا همکاری به شکل مثلث وزارت نفت، شرکت نیکو و زنجانی آغاز شود.
گویا نفتی ها هم چندان از وضع قراردادهای زنجانی راضی نبوده اند و خطاهای حرفه ای از سوی او زیاد اتفاق افتاده بود؟ به هر شکل پول نفت، بیت المال است، چطور وزارت نفت زنجانی را از قراردهای زیان ده بازنداشت؟
خرداد و تیرماه 91 که تحریم ها شدت یافت وضع فروش نفت رو به وخامت گذاشت و فروش میعانات و فراورده های نقتی برای ایران دشوار شد، در این شرایط بود که وزارت نفت ناگزیر به همکاری با برخی چون بابک زنجانی شد. تاکید داردم که نباید شرایط فضای آن روز ایران را فراموش کرد، شاید اصلا مجبور می شدیم که تولید نفت و گاز را متوقف کنیم. اما درباره توصیه به زنجانی، خیلی شفاف باید بگویم که اتفاقا توصیه های زیادی به او شده بود. نمونه اش قرارداد نفتی که ایشان با شرکت «فال» منعقد کرد ، خیلی ها به او گفتند که این کار را نکند اما پاسخ او این بود که از سربازان گمنام امام زمان دستور می گیرد. توصیه بخش خصوصی نفتی به زنجانی این بود که «فال» یک شرکت ورشکسته و مساله دار است و فروش اعتباری به ان منطقی نیست ،زیرا فال که مدیرانش سودانیست با دولت شارجه همکاری ومشارکت داشت ولی روابطشان تیره شدو دولت شارجه اغلب حسابهای بانکی ان را بست و از این شرکت خارج شد. بلبک زنجانی در این قرارداد کلی ضرر کرد و توانست فقط نیمی از طلبش را دریافت کند.
خب حتما میزان سرمایه زنجانی آنقدر بوده که وزارت اطلاعات و چهار وزیر دیگر احمدی نژاد او را تایید کرده اند؟
واقعیت این است که عمده دارایی او همان زمین شهرک غرب، (پروژه ایران زمین) شرکت سورینت ، هواپیمایی قشم وتیم فوتبال راه اهن ،بانک تاجیکستان و شرکت مالزی می باشد که به هیچ وجه با بدهی ها وزیانی که از معاملات نفت خام ، میعانات ومازوت انجام داده همخوانی ندارد- اما معلوم نیست که سرمایه و دارایی او چه میزان است؟. وی مدعیست که در خارج از کشور پول دارد و نمی تواند به علت تحریم منتقل کند، اثبات این ادعا کار پیچیده ای نیست وبراحتی قابل ردگیری میباشد، اصلا بعضی باور دارند که خود زنجانی اسامی شرکت ها را لو داده تا در آین وضعیت وخیم به ًبهانه تحریم ها از ایفای تعهدات خودداری کند،
اما روند کنونی در مجلس صرفا بر بازگرداندن پول به وزارت نفت تاکید دارد و پشت پرده ماجرا را رها کرده. به نظرتان این مساله جای تامل ندارد؟
خب ببینید خود زنگنه هم اذعان کرده که مهمترین نکته بازگشت بدهی زنجانی به وزارت نفت است، افشای اینکه چه شبکه ای پشت او هستند کار دستگاه های اطلاعاتی و رسانه ها است. اما باید بدانید که زنجانی مهره سوخته یک جریان است، گروهی حالا می خواهند با قربانی کردن زنجانی مساله را به شکل دیگری جلوه دهند.
یعنی چه؟
ببینید وظیفه دستگاه اطلاعاتی این است که ببیند پشت این جریان که بوده، گروهی از او حمایت کرده اند، به نفت واردش کرده اند و ایشان هم بدون تجربه و در اختیار داشتن اطلاعات نفتی کلی ضرر کرده و پول بیت المال هدر رفته. شاید زنجانی در کار بانکی موفق بوده اما اصولا هیچ آشنایی با مباحث نفتی نداشته و ندارد.
خب اگر آشنایی نداشته، چرا وزارت نفت زیر بار همکاری با او رفته، یعنی هر کسی که پول داشته باشد، وزارت نفت با او پای قرارداد می رود؟
نه به هر حال این شکل از همکاری وزارت نفت به طور کلی زیر سوال است، حتی اگر استعلام کرده باشند، ببینید، بابک زنجانی توانسته بود در انتقال پول به بهانه های مختلف کارمزدهای کلانی دریافت کند که گاها تا ده در صد از نفتی ها وخصوصا پیمانکاران کارمزد دریافت کرده ولذا هوس کرده که به معاملات نفتی وارد شودو شرکت نفت هم در برخورد با زنجانی اشتباه هاتی داشته.
چه اشتباهی؟
مجموعه نفت می توانست دست کم از خطاهای فروش نفت جلوگیری کند، به هر حال بخش عمده ای از اطلاعات خریداران نفت و بازار در اختیار وزارت نفت است و شاید اگر آنها این اطلاعات را به زنجانی می دادند، ضریب خطاهای مالی او کمتر می شد. البته او هم در بخش هایی طمع کرده و نخواسته از مشورت قدیمی های نفت بهره مند شود.
آیا زمانی که او وارد همکاری با بخش خصوصی شد، هیچ فرد دیگری در بخش خصوصی نبود که بتواند با وزارت نفت همکاری کند؟
اول اینکه اصولا بابک زنجانی را نمی شود نماینده بخش خصوصی تلقی کرد، اما ایشان چند ویژگی داشته که دیگران فاقد ان بوده اند اولا منابع مالی مناسبی جهت شروع کار داشته ثانیایک بانک در تاجیکستان ویک شرکت در مالزی به نام فرست اسلامیک بانک داشته که قادر بوده پول را دریافت ومنتقل نماید ثالثا از یک لابی قدرتمند در داخل حمایت میشده که این جریان قبلا در بازار ارز با بانک مرکزی همکاری داشته ودرزمان تحریم عراق در خرید وفروش نفت عراق از مسیر ایران فعال بوده وایشان را حمایت میکرده ، رابعا ایشان تخصص فوق العاده ای در صدور سویفت واعتبار اسنادی قلابی داشته وبا همین سویفت ها واسناد اعتباری شرکت نیکو را راضی کرده که واسطه معامله با نفت شود وبیش از بیست میلیون بشکه نفت ، حدود ده میلیون بشکه میعانات و دو میلیون تن مازوت دریافت دارد ، در حالیکه بخش خصوصی موفق نشد یک قطره نفت دریافت نماید.
اما شما که می گویید او نماینده بخش خصوصی نبود؟
بله، اگر بابک زنجانی نماینده بخش خصوصی بود، باید مدیران اتاق تهران، ایران و یا انجمن صنفی و صنعتی او را می شناختند، در دولت نهم ودهم متاسفانه شاهد ظهور دهها نفر بودیم که در ظرف مدت کوتاهی به نوایی رسیده اند وعمدتا با دریافت وامهای کلان از بانک ها وصندوق توسعه ملی به صحنه اقتصاد ما پا بگذارند و لباس بخش خصوصی بر تن کنند، این ها هیچکدام بخش خصوصی نیستند و سازمان ها، وزارتخانه ها و نهادها باید برای همکاری با آنها از نهادهای مرتبط استعلام کنند.
تبعات همکاری زنجانی با وزارت نفت، امروز برای بخش خصوصی فعال نفتی چیست؟
ضرر مالی و بدهی های بابک زنجانی باعث شده تا وزارت نفت حاضر نباشد حتی ضمانت نامه بانک های داخلی را بپذیرد و همکاری بخش خصوصی با نفت غیر ممکن شده و به طور کلی از فعالیت های این بخش سلب اعتماد شده. بی اعتمادی در شرایطی شکل گرفته که پیش بینی می شد در دوران مهندس زنگنه بخش خصوصی بتواند همکاری بیشتری با نفت داشته باشد اما اتفاقات فوق جسارت را از مدیران نفت گرفته و هیچکس حاضر نیست ریسک کند.
اما به هر حال نهادهای امنیتی صحت فعالیت های اقتصادی او را تایید کرده بودند.
بله، بابک زنجانی در ابتدا آدم خوش حسابی بوده و در زمان تحریم ها در نقل وانتقال پول درخشیده واین مسائل باعث اعتماد انان شده ولی بخش خصوصی در قضاوت عجله نمیکند وبه راحتی حاضر نیست اشخاص را تایید وتضمین نماید. عدم جست و جو و پیگیری برای شناسایی پیشینه اقتصادی او کم کاری دستگاه های نظارتی و دولتی بوده.
توصیه شما برای ساماندهی این وضعیت چیست؟
توصیه ما این بوده که افراد متقاضی همکاری با نفت اعم از شاخته شده وناشناس توسط دستگاههای نظارتی وملی نظیر شورای امنیت ملی مورد ارزیابی قرار گرفته واگر صلاحیت انان از نظر تجربه کاری وسابقه فعالیت اقتصادی تایید شد،با همکاری وزارت نفت وبانک مرکزی تسهیلاتی برای انان در نظر گرفته شود تا در شرایط حساس وسخت کنونی قادر به فعالیت شوند وگرنه حضور این بخش در تجارت نفت امکان پذیر نمی باشدو اگر در مورد بابک زنجانی هم این اتفاق می افتاد، امروز هیچکس زیر سوال نبود.
گفتید بابک زنجانی یک فرد نیست، در پایان می خواهید کمی جزیی تر در این باره حرف بزنید؟
من ایشان را پیشانی یک جریان میدانم که دیگران روی ایشان سرمایه گذاری نموده اند وشاید هم حاضر شوند ایشان را قربانی کنند ووی مهره سوخته یک جریان است ووظیفه رسانه ها شناسایی ان می باشد.البته من ایشان را نماینه هیچ از نهادها وارگانهای رسمی وغیر رسمی نمیدانم و افرادی با سابقه وکارکرد فوق با ایشان بطور شخصی همکاری داشته اندواینکه ایشان با وجود بدهی میلیارد دلاری ودهها سند قلابی ازاد است وبه مسی هم جوابگو نیست از عجایب روزگار ماست،