یک کارشناس حوزه اقتصاد انرژی با تحلیل دلایل سقوط ۲۵ درصدی قیمت نفت گفت، امیدی به نشست آتی اوپک برای تقویت قیمت نفت نیست و اگر قیمت نفت بین ۸۰ تا ۹۰ دلار باشد هیچ اجماعی در اوپک برای کاهش تولید انجام نمی شود.
قیمت جهانی نفت طی سه ماه گذشته بیش از 25 درصد کاهش یافته است. این به
معنای کاهش 25 درصدی درآمدهای نفتی کشورهای تولید کننده از جلمه ایران است.
نرسی قربان کارشناس حوزه اقتصاد انرژی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم به بیان دیدگاه های خود در مورد عوامل سقوط قیمت نفت و نتیجه احتمالی نشست آتی اوپک پرداخته است:
تسنیم:همان طور که مستحضرید قیمت
نفت چند ماهی است که روند نزولی به خود گرفته است. از آنجا که دولت قیمت
100 دلار برای هر بشکه را در بودجه 93 در نظر گرفته است، به نظر می رسد
دولت بایستی قدری قیمت را پایین تر در نظر می گرفت.
قربان:به دلیل عواملی که بر قیمت نفت تاثیر گذار است کسی
نمیتواند آن را پیش بینی کند. در حال حاضر قیمت نفت زیر 85 دلار است و
این قیمت خیلی کم است. حتی اگر قیمت نفت را 90 دلار هم میگذاشتند باز این
قیمت مناسب نبود.
تسنیم: به نظر شما عمده دلایلی که سبب کاهش قیمت در این چند ماه اخیر شده چه عواملی هستند؟
قربان: چندین عامل باعث کاهش قیمت نفت شده است. البته لازم به ذکر است
نوساناتی که در مورد قیمت نفت صورت میگیرد، ناشی از نوسانات آینده بازار
نفت است که به صورت روزانه اعلام میشود. به بیان دیگر نفت کاغذی است که در
حال خرید و فروش است و این تعیین کننده قیمتها است. در هر حال نفت واقعی
هم تحت تاثیر این قیمتها قرار میگیرد. دو دلیل عمده باعث کاهش قیمت نفت
گردید: یک، تقاضا برای فرآوردههای نفتی کم شده و پیشبینی میشود کمتر نیز
گردد و دلیل آن این است که رشد اقتصادی در کشورهای دیگر در حال کاهش است و
بازار آینده کاهش قیمت را تندتر میبیند.
تسنیم:با توجه به اینکه فصل سرما در
اروپا در پیش رو می باشد، به نظر شما آیا ممکن است فصل سرما در اروپا بر
روی قیمت نفت تاثیر مثبت بگذارد و قیمت افزایش یابد؟
قربان: فصل سرما یک مسئله استاک است. این استاک در حال حاضر تمام شده است و
باید جایگزین شود. یک مقدار معینی که باید جایگزین شود از اول در قیمتها
بوده و از اول میدانستند چه مقدار باید جایگزین کنند، این موضوع جدیدی
نیست. قیمتهای در نظر گرفته با سرما و استاک ... است. دومین مسئله بالا
بودن عرضه نفت است.
چند کشور اوپک که تولید خود را بالا برده بودند تا بازار تحت تاثیر قرار
نگیرد الان با مسامحه تولید خود را پایین نیاوردند، البته عرضه نفت فقط در
اوپک نیست. بلکه در غیر اوپک نیز هست. آمریکا چند ماه دیگر بزرگترین تولید
کننده نفت در دنیا می شود و این موضوع به داستان "شیل گاز" برمیگردد.
تسنیم: موضوع "شیل گاز" چه میزان در خود کفایی آمریکا تاثیر گذار بوده است؟
قربان:"شیل گاز"بسیار تاثیر گذار است. همانطور که عرض
کردم آمریکا در حال تبدیل به بزرگترین تولید کننده نفت، گاز و فرآوردهای
نفتی در جهان است. در حالی که آمریکا در صد سال گذشته بزرگترین وارد کننده
نفت در جهان بود ولی اکنون خود کفا شده است. خب این معلوم میکند که چه
میزان "شیل گاز"تاثیر گذار بوده است.
تسنیم:پس دلیل اصلی افزایش عرضه در بازار غیر اوپکیها هستند؟
قربان:غیر اوپکیها و به ویژه"شیل گاز"در آمریکا، همچنین
اوپکی ها نیز تاثیر گذار بودند. عربستان سعودی که تولید خود را به خاطر
کشور لیبی و ... بالا برده بود، تولیدش به مراتب بالاتر از سهمیه اش است.
تسنیم: در این میان سازمان اوپک چه نقشی را میتواند ایفاء کند آیا به عنوان یک سازمان میتواند این وضعیت را سازماندهی کند؟
قربان:نه، زیرا سازمان اوپک با اجماع عمل میکند یعنی
اگر آقایان به اجماع رسیدن تولید خود را پایین آورند این انجام میشود و
اگر به اجماع نرسیدند این وضعیت ادامه دارد.
تسنیم: با توجه به رویکردهای اعضای اوپک آیا این اجماع ممکن است صورت گیرد؟
قربان:خیر، به نظر من احتمال این که اعضای اوپک اجماع
کنند به میزان پایین آمدن قیمت نفت بستگی دارد. با این روندی که قیمت نفت
پایین می آید آنها را نگران میکند تا کاری را انجام دهند ولی اگر قیمت
نفت بین 90 یا 80 بماند هیچ کاری نمی کنند.
تسنیم: بعضیها معتقدند که عضو
تعیین کننده برای اجماع در اوپک کشور عربستان است و اعتقاد دارند که غرب به
کمک عربستان در بحث سیاسی مذاکرات ژنو میخواهد با کاهش قیمت نفت بر ایران و
روسیه فشار وارد کند. به نظر شما این حرف چقدر میتواند صحت داشته باشد؟
قربان:البته این هم یکی از سناریوها است ولی این کار که
از سه ماه پیش شروع شده فقط با عربستان نبوده بلکه کاهش قیمتها دلایل
دیگری هم داشته است. عربستان ممکن است از این فرصت استفاده کند و تولید خود
را پایین نیاورد وبه بهانه آنکه نمی خواهد بازار خود را از دست بدهد تولید
راکاهش ندهدو در نتیجه بازار را با نفت زیادی مواجه کند.
تسنیم: با توجه به اینکه حجم قابل
توجهی از بودجه کشور وابسته به قیمت نفت و درآمدهای نفتی است و مسلما
هرگونه نوسانی در قیمت نفت بر منابع دولت تاثیر گذار است، به نظر شما دولت
برای این که منفعلانه عمل نکند چه کاری میتواند انجام دهد؟
قربان: کشورها وقتی میخواهند برنامه ریزی کنند قسمتی از بودجه را به
کارهای عمرانی و توسعه مختص می دهند. قسمتی از بودجه اگر قیمت ها کاهش
یابد یا در کارهای عمرانی پول به اندازه کافی نباشد تحت تاثیر قرار می
گیرد. در این مورد هم مسئله توسعه و سرمایه گذاری و هزینه های دولت روی
آن تاثیر می گذارد. همه دولتها در کار خود اولویت هائی دارند، اول به
آنها می پردازند و در موردهای بعدی به ناچار مجبورند از آنها بزنند.