دکتر سید حمید حسینی: وضعیت فعلی اقتصاد ایران مطلوب نیست

محمد عدلی: تمدید توافق ژنو در وین، افزایش ناگهانی قیمت دلار و عدم کاهش تولید نفت توسط کشورهای عضو اوپک اتفاقاتی به شمار می آیند که تنها در زمانی کمتر از سه روز برای اقتصاد ایران رخ داده است. دولت در حال حاضر از سوی نگران ادامه کاهش قیمت نفت و عواقب کسری بودجه است و از طرف دیگر باید چشم به بازار ارز و روند صعودی قیمت دلار داشته باشد. همزمان فعالان بخش خصوصی نیز به شدت نگران آینده کاری پیش روی خود شده اند. تنها یک ماه قبل بخش خصوصی کشور براساس اخباری که از محافل سیاسی دریافت کرده بود به انتظار برگزاری جشن پیروزی هسته ای و لغو تحریم ها نشسته بود ولی در حال حاضر نشانه هایی دریافت کرده که به آنها یادآوری می کند باید به همان شرایط سابق بسازد. تمامی این اتفاقات فضای کلان اقتصادی کشور را متحول کرده است. سید حمید حسینی عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی تهران اعتقاد دارد همچنان می توان به آینده اقتصاد و دیپلماسی کشور امید داشت ولی او هم تاکید می کند، اتفاقی که در وین رخ داد برای بخش خصوصی قابل پیش بینی نبود.

با توجه به تحولاتی که در بازارها رخ داده و احتمالا تحلیلی های بخش خصوصی از فضای خارجی کشور، وضعیت را چطور ارزیابی می کنید؟

اقتصاد ایران در شرایط فعلی مجبور است که به صبر و انتظار ادامه دهد. به طور طبیعی شرایط صبر و انتظار برای اقتصاد خوشایند نیست به همین دلیل تمدید 7 ماهه مذاکرات نمی تواند چندان خبر خوبی محسوب شود اما همین که می دانیم اوضاع از این بدتر نخواهد شد باید متشکر باشیم. از طرف دیگر مشکلات ساختاری ناشی از تحریم ها همچنان باقی خواهد ماند. بسیاری از برنامه هایی که برای پس از تحریم تدارک دیده شده است به تعویق خواهد افتاد. سرمایه گذاری های جدید و سرمایه گذاری های خارجی برای ورود به اقتصاد ایران همچنان منتظر خواهند ماند اما باید در این شرایط از دستارود فعلی صیانت کرد. نباید گذاشت جریانات داخلی و منطقه ای به روابطی که در حال بازسازی است و روند اعتمادسازی ضربه وارد کنند. در شرایط فعلی دیگر کشورهای جهان به دیدگاه مثبتی نسبت به ایران رسیده اند و می دانند که ایران به دنبال استفاده نظامی از انرژی هسته ای نیست. نباید این فضای مثبتی که با دشواری ایجاد شده از بین برود. در این مدت باید مفرهایی برای روابط اقتصادی بین المللی باز شود. روابط با چین، روسیه و حتی برخی کشورهای اتحادیه اروپا  می تواند تا سطحی فراتر از توافقنامه ژنو پیش برود تا مسیر به سمت هموارتر شدن پیش رود.

البته عربستان هم در جریان نتیجه نگرفتن مذاکرات و سپس بحث کاهش نفت در اوپک خیلی موثر بود. از طرف دیگر عربستان تا حدودی شریک تجاری ایران است.

تا جایی که امکان دارد مسائل ایران با کشور عربستان حل و فصل شود چراکه لابی این کشور علیه ایران می تواند کارشکنی زیادی در مذاکرات داشته باشد. روابط ایران با کشورهای عربی با توجه به ظرفیت های بالای اقتصاد ایران می تواند تا چند ماه دیگر تقویت شود تا تاثیر آن در مذاکرات نهایی نیز دیده شود. از سوی دیگر در این مدت 7 ماهه وزارت خارجه فرصت پیدا خواهد کرد تا دستاوردهای توافق ژنو را پیگیری کند. در ماه های گذشته بسیاری از دستاوردهای این توافق اجرایی نشده است و وزارت خارجه می تواند با پیگیری مسیر اجرایی آن را باز کند. در بخش صادرات پتروشمی، حمل و نقل دریایی و نقل و انتقال پول، پیش بینی هایی در توافق ژنو شده است که هنوز به طور کامل عملیاتی نشده است. اجرایی شدن این دستاوردها برای اقتصاد بسیار مهم است تا بتوانیم از این ظرفیت بهره ببریم.

اساسا تمدید این توافق را برای اقتصاد مناسب می دانید؟ طی روزهای گذشته برخی فعالان اقتصادی و حتی سیاسی اعتقاد داشتند تمدید توافقات به معنای تداوم امید بوده است.

به طور ذاتی تمدید توافق و ادامه وضعیت فعلی برای  اقتصاد ایران اتفاق خوبی محسوب نمی شود اما این امیدواری به توافق نهایی و عدم بازگشت به عقب موجب می شود که از اقدامات جدید کنگره فعلی و کنگره بعدی در زمینه تحریم جلوگیری شود و مسیر آن در 7 ماه آینده مسدود شود. این تمدید نشان داد که مسئله هسته ای سرانجام حل خواهد شد و خوشبینی را در میان فعالان اقتصادی نیز بوجود می آورد. در این میان آن دسته از فعالان اقتصادی که محتاطانه عمل می کنند با سرعت کندتری به این موضوع تن می دهند و در انتظار لغو تحریم می نشینند. با این دیدگاه شرایط صبر و انتظار حاکم می شود اما جو خوش بینی نیز در کنار آن وجود دارد که برای فعالیت های تجاری رقابت ایجاد خواهد کرد. طرف های خارجی امیدوارتر خواهند شد و تردیدشان کمتر می شود.

اظهارات مقامات سیاسی پس از مذاکرات هم این امیدواری را تقویت کرد که تحریم ها برداشته خواهد شد اما به هر حال لغو تحریم های شورای امنیت کار دشواری است که شاید در شرایط فعلی فضای پذیرش آن در غرب وجود نداشته است. ضمن اینکه با توجه به خصومت تارخی میان ایران و آمریکا امکان عادی شدن با سرعت بالا را ندارد.

به نظر شما تمدید توافق ژنو در مذاکرات وین چه تاثیر بلندمدتی در اقتصاد ایران دارد؟ فعلا که قیمت دلار در بازار و در واکنش به این جریان افزایش یافته است.

تمدید توافقنامه ژنو در این مقطع از سوی تیم دیپلماتیک ایران، اقدامی عاقلانه بود چراکه حرکت در جهت اعتمادسازی ارزش فراوانی دارد. با این شرایط آنطور که رئیس جمهور اعلام کرد در حال حاضر هم سانتریفیوژها می چرخد هم زندگی مردم در مسیر خود پیش می رود. این روند مذاکرات و تمدید 7 ماهه نشان داد که امکان بازگشت به عقب وجود ندارد. طرفین به خوبی می دانند که شرایط به قبل از توافق ژنو بازنخواهد گشت معنی آن این است که شکست مذاکرات بسیار دور از ذهن است. در این مرحله توافق بر سر تمدید مذاکرات تنها چاره باقیمانده برای حل و فصل مسائل بوده است. این مضوع نشان می دهد که تیم مذاکره کننده ایران با حفظ منافع ملی و چارچوب پیش رفته استو حاضر نبوده در هر شرایطی به توافق برسد. با همه دل نگرانی هایی که در این زمینه وجود داشت، همین که به روزهای قبل از توافق ژنو نخواهیم رسید، ارزشمند است. در این شرایط معتقد هستم که گره مذاکرات تنها از طریق مسائل دیپلماتیک حل نمی شود. باید بخش های تاثیرگذار جانبی را هم برای حل موضوع تقویت کرد. به طور طبیعی لابی های سیاسی موثر خواهد بود اما اقتصاد نیز می تواند نقش خود را در رسیدن به توافق نهایی ایفا کند. در این راه باید اتاق های بازرگانی و فعالان اقتصادی فعالیت خود را برای مذاکره شرکای خارجی خود تقویت کنند. باید زمینه های و ظرفیت های همکاری اقتصادی پیدا شود تا منافع اقتصادی این کشورها بتواند در پیشبرد مذاکرات موثر باشد. اقتصادیون می توانند با توجه به منافعی که برایشان بوجود خواهد آمد، به سیاستمداران خود فشار وارد کنند که این موضوع در پیشبرد مذاکرات موثر خواهد بود.