با توجه به کمبود منابع گازی مستقل در کشورهای عرب منطقه و افزایش نیاز این کشورها به این منبع انرژی، تقاضاهای جدیدی در این کشورها برای واردات گاز از ایران در حال شکل گیری است.
حوزه خلیج فارس درحدود 730 میلیارد بشکه ذخیره اثبات شده نفت و بیش از 70 تریلیون مترمکعب ذخیره گازطبیعی را در خود جای داده است. اما با وجود برخورداری اغلب کشورهای منطقه از میادین عظیم نفتی، این کشورها فاقد منابع مستقل گازی هستند و اغلب منابع گازی به صورت گاز همراه با نفت است.
در میان کشورهای منطقه، تنها ایران و قطر از ذخایر مستقل گازی قابل توجه برخوردار هستند و بر این اساس می توانند، آن را به سایر کشورها صادر کنند.
با توجه به اختصاص گاز میدان گنبد شمالی قطر به تاسیسات ان ال جی، در عمل، این کشور گازی برای صادرات از طریق خط لوله ندارد و بدین ترتیب ایران، تنها کشوری است که می تواند از طریق خط لوله گاز مورد نیاز کشورهای منطقه برای مصرف در بخش خانگی، صنایع و آب شیرین کن ها را تامین کند.
بر این اساس، مسوولان وزارت نفت کشورمان توجهی ویژه به تامین نیازهای گازی کشورهای منطقه داشته و حتی مذاکراتی را نیز انجام داده اند.
مدیرعامل شرکت ملی صادرات گاز ایران در این خصوص می گوید: با بررسی های انجام شده، هم اکنون اولویت نخست صادراتی گاز ایران به دلایل مختلف و قابل قبول، بازارهای موجود در حوزه خلیج فارس است.
علیرضا کاملی با بیان این که با بررسی های انجام شده هم اکنون اولویت نخست صادراتی گاز ایران بنا به دلایل مختلف و قابل قبول، بازارهای موجود در حوزه خلیج فارس است، افزود: بازارهای کشورهای حوزه خلیج پارس مانند عمان، کویت، امارات، عربستان، بحرین و عراق از نظر فاصله مکانی به ایران نزدیک است و با احداث حداکثر خط لوله ای به طول 200 کیلومتر می توان به بازار این کشورها دسترسی پیدا کرد و در زمان کمتری گاز را به این مناطق رساند، ضمن این که در سالهای اخیر این کشورها به این اعتقاد رسیده اند که منبع پایدار دیگری در زمینه واردات گاز به جز گاز ایران ندارند.
وی ایران، قطر و عمان را جز کشورهای دارنده گاز در منطقه معرفی کرد و افزود: از میان این کشورها، عمان هم اکنون با داشتن تاسیسات ال ان جی با 20 درصد کاهش ظرفیت در حال فعالیت است. تولید گاز قطر تنها تاسیسات ال ان جی آن را کفایت می کند (این تاسیسات سالانه حدود 77 میلیون تن ال ان جی تولید می کند) و امکان ظرفیت صادرات دیگری ندارد.
کاملی با اشاره به اینکه کشورهایی مانند عراق، عربستان، کویت و امارات نیز هر چند دارای منابع گازی هستند اما این منابع بطور عمده گاز همراه با نفت است و این کشورها ذخایر مستقل گازی ندارند، افزود: تولید این گازها نخست بر میزان تولید نفت مبتنی است؛ دوم بیشتر برای تزریق گاز به مخازن استفاده می شود و نمی تواند به عنوان منبع مطمئن عرضه گاز لحاظ شود.
به گفته مدیرعامل شرکت ملی صادرات گاز ایران، هر چند عراق نیز دارای ذخایر قابل توجه گاز است، اما به دلیل شرایط موجود این کشور، به نظر نمی رسد تا سال 2018 یا حتی 2020 بتواند به این ذخایر دسترسی یابد.
در حاضر ایران صرفا به ترکیه گاز صادر می کند و قرار است که از بهار سال آینده نیز صادرات گاز به عراق را آغاز کند.
پاکستان کشور دیگری است که تمایل خود را برای واردات گاز از ایران اعلام و قراردادی را نیز امضا کرده، اما تاکنون اقدامی برای احداث خط لوله انتقال گاز انجام نداده است.
بر اساس قرارداد گازی تهران - اسلام آباد، تا سال آینده ایران باید به طور متوسط روزانه حدود 21.5 میلیون مترمکعب گاز به پاکستان صادر کند و با وجود مراحل نهایی ساخت و آماده سازی خط لوله انتقال گاز ایران اما طرف پاکستانی هنوز ساخت لوله گاز در خاک کشور خود را آغاز نکرده است.
عمان مقصد دیگر گاز صادراتی ایران است. در جریان سفر اخیر حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی به عمان، قرارداد صدور گاز به این کشور امضا شد، بدین ترتیب ایران با امضای این قرارداد وارد بازار خرده فروشی گاز شد. بر اساس این قرارداد، سالانه 10 میلیارد متر مکعب گاز به عمان صادر می شود.
صادرات گاز ایران به عمان برای ٢٥ سال برنامه ریزی شده و ارزش گاز صادراتی در این مدت با توجه به قیمت های روز ٦٠ میلیارد دلار تخمین زده می شود.
همچنین مذاکرات اولیه ای نیز بین ایران و کویت و امارات متحده عربی برای صادرات گاز انجام شده که هنوز نهایی نشده است.