مدیر سابق امور اوپک وزارت نفت با برشمردن ۳ اشتباه اوپک در اجلاس اخیر گفت: درآمد نفت ما حاصل ضرب مقدار صادرات نفت در قیمت آن است. دشمن یک بار در دولت قبل روی مقدار صادرات نفت فشار آورد و آن را محدود کرد و یک بار در دولت فعلی روی قیمت نفت فشار آورد و آن را کاهش داد.
محمدعلی خطیبی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، اظهار داشت: درباره علت اصلی کاهش قیمت نفت از 115 دلار به حدود 40 دلار هیج اختلاف نظری وجود ندارد و همه معتقدند علت اصلی اضافه عرضه است. وی افزود: وقتی در بازار اضافه عرضه وجود دارد برای بالا بردن قیمت نفت راهی جز کاهش تولید خروج اضافه عرضه‌های موجود از بازار وجود ندارد. اضافه عرضه اوپک: تصمیم جمعی یا فشار ابرقدرت‌ها مدیر سابق امور اوپک وزارت نفت در پاسخ به این پرسش که اضافه عرضه‌ها چطور در بازار شکل گرفت، گفت: اگر سهمیه کشورهای عضو اوپک با تولید اخیر اوپک مقایسه شود، مشخصاً 3 کشور -عربستان، امارات، کویت- سهمیه‌های خود را کنار گذاشته‌اند و پیش از سهمیه تولید کرده‌اند. علت هم آن بود که تولید کنندگانی مانند ایران و لیبی دچار مشکلاتی شدند و این کشورها برای ایجاد نشدن خلاء در بازار و افزایش نیافتن شدید قیمت‌ها تولید خود را به شدت افزایش دادند. وی تصریح کرد: با این افزایش تولید جلوی افزایش قیمت‌ها را گرفتند اما این نکته قابل بحث است که اگر کمبودی در بازار وجود داشته باشد باید در جلسه اوپک درباره آن صحبت و به صورت جمعی تصمیم‌گیری شود نه این که کشورها رأساً برای افزایش تولید خود اقدام کنند، یعنی این 3 عضو به توصیه اوپک افزایش تولید نداده‌اند و احتمالاً تحت فشار کشورهای ابرقدرت تولید خود را افزایش داده‌اند. خطیبی تاکید کرد: عامل اصلی افزایش تولید در 2 سال اخیر آن بود که این 3 کشور که همه می‌دانیم کدام کشورها هستند از سهمیه خود تخلف کردند و با کنار گذاشتن روابط سازمان اوپک بیش از سهمیه تولید کردند. تنها نسخه افزایش قیمت نفت وی افزود: راه حل بسیار ساده است و آن بازگشتن این 3 کشور به سهمیه‌های تولید اوپک است که نتیجه آن بازگشت قیمت‌ها به سطح قبلی و نزدیک شدن به 100 دلار است. وی اضافه کرد: البته بعضی دیگر از کشورها هم تخلفات جزئی داشته‌اند اما اضافه تولید چشمگیر از سوی این 3 کشور انجام شده است و به همین دلیل اگر برای بازگشت قیمت‌ها به سطح پایین نسخه‌ای وجود داشته باشد بازگشت این 3 کشور به سهمیه‌ای تولید اوپک است. خطیبی با تاکید بر اینکه نقطه اختلاف اینجاست که این 3 کشور حاضر نیستند به سهمیه‌های اوپک بازگردنند و با کاهش تولید مخالفت جدی دارند، گفت: البته خود آنها هم با قیمت‌های بسیار نازل نفت می‌فروشند که از نظر اقتصادی برای آنها هم اصلاً توجیه ندارد و اضافه تولید کاهش قیمت را در در آمدهای نفتی آنها جبران نمی‌کند. 3 اشتباه اوپک در اجلاس اخیر وی در ادامه در پاسخ به پرسشی درباره ارزیابی اجلاس اخیر وزرای اوپک با بیان اینکه در اجلاس اخیر اوپک، این سازمان دچار 3 اشتباه شد اظهار داشت: اشتباه اول اجلاس اوپک کاهش ندادن تولید نفت و اشتباه دوم توافق روی سقف تولید 30 میلیون بشکه بود. مدیر سابق امور اوپک وزارت نفت تصریح کرد: در حالی که همه می‌دانستند که تقاضا برای نفت اوپک در سال جاری میلادی یعنی سال 2015 حدود 28 تا 29 میلیون شبکه خواهد بود صحه گذاشتن روی سقف تولید 30 میلیون بشکه در روز به مفهوم تداوم اضافه تولید خواهد بود. وی با بیان اینکه اجلاس اوپک هر 6 ماه یکبار تشکیل میشود و تصمیمات وزرای عضو مربوط به 6 ماه آینده بازار است، گفت: تقاضای نفت اوپک در نیمه اول 2015 بیش از 28 میلیون شبکه نیست، بنابراین وقتی می‌دانیم که برای نیمه اول 2015 تصمیم می‌گیریم و می‌دانیم که براساس برآوردهای دبیرخانه اوپک در کل سال 2015 تقاضا برای نفت اوپک کمتر از 29 میلیون بشکه در روز و برای نیمه اول سال 2015 حدود 28 میلیون بشکه در روز است صحه گذاشتن بر 30 میلیون بشکه یعنی پذیرفتن اضافه تولید 2 میلیون بشکه‌ای و پذیرفتن قیمت‌های بسیار نازل و فشار بر قیمت نفت. خطیبی با تاکید بر اینکه هرکدام از تصمیمات اوپک حتی با نظر یک کشور قابل وتو شدن است، چرا که تصمیمات براساس اجماع اخذ میشود، گفت: وقتی 30 میلیون بشکه تقاضا وجود ندارد چرا ما باید سقف تولید 30 میلیون بشکه را قبول کنیم. وی اضافه کرد: می‌گویند 30 میلیون بشکه سقف تولید قدیمی اوپک بوده است اما به این نکته توجه نمی‌‌شود برای نفت اوپک آن زمان تقاضا وجود داشته است. وی ادامه داد: آن زمان ما می‌دیدیم که 30 میلیون بشکه تقاضا برای نفت اوپک وجود دارد و با سقف تولید 30 میلیون بشکه‌ای موافقت میکردیم و چندین سال این سقف ثابت باقی ماند، اما زمانی که چنین تقاضایی وجود ندارد و برای نیمه اول 2015 بیش از 28 میلیون بشکه تقاضا وجود ندارد نباید این سقف تولید را می‌پذیرفتیم و باید با آن مخالفت میکردیم. ایران جناح طرفدار قیمت در اوپک را به خوبی سازماندهی نکرد مدیر سابق امور اوپک وزارت نفت در ادامه اظهار داشت: دسته‌بندی‌های اوپک مربوط به الان نیست و شاید بیش از 30 است که یک جناح طرفدار سهم بازار و یک جناح طرفدار قیمت در اوپک وجود دارد. رهبری جناح طرفدار سهم بازار با عربستان و رهبری جناح طرفدار قیمت هم همواره با ایران بوده است. وی افزود: ایران به عنوان رهبر یک جریان در داخل اوپک باید همواره جناح خود را حفظ، تقویت و سازماندهی کند تا بتواند مواضع جناح مقابل را متعادل کند. وی تصریح کرد: به نظر من جناح طرفدار قیمت برخلاف جناح طرفدار سهم بازار که از موضع یکدیگر به شدت دفاع می‌کنند، آن طور که باید و شاید فعال نبوده، و رهبری جناح طرفدار قیمت برای ایجاد و انسجام در این جناح به میزان کافی تلاش نکرده است تا مانند گذشته مواضع جناح مقابل را تعدیل کند. خطیبی اضافه کرد: صحه گذاشتن روی تولید 30 میلیون شبکه در روز خطا و اشتباه بوده است که مفهومی جز 2 میلیون شبکه اضافه تولید را نخواهد داشت چنانکه مشاهده کردید که به محض اعلام این تصمیم بلافاصله 7 دلار قیمت نفت سقوط کرد و این عکس‌العمل بازار نشان داد این تصمیم اشتباه بوده است. تمدید دبیرکلی البدری سومین اشتباه اوپک وی با بیان اینکه سومین اشتباه اوپک تمدید دبیر کلی بود، گفت: دبیرکل‌ها با اجماع اعضا فقط برای 2 دوره 3 ساله انتخاب میشوند و سابقه ندارد که دبیرکلی پیش از 6 سال باقی مانده باشد. وی در پاسخ به پرسشی درباره گزینه جایگزین تمدید دبیرکلی توضیح داد: این امکان وجود داشت که با تمدیدی دبیرکلی مخالفت کنیم و دبیرکلی وارد یک سیکل چرخشی شود چنانکه در حال حاضر ریاست سازماندهی چرخشی است و طبعاً نوبت به همه اعضا خواهد رسید و ریاست هیئت عامل اوپک هم چرخشی است. مدیر اسبق امور اوپک تصریح کرد: بعضی می‌گویند تصدی دبیرکلی برای ایران محال است اما این گونه نیست چنانکه اگر بتوانیم دبیرکلی را هم وارد یک سیکل چرخشی کنیم بالاخره بعد از مدتی نوبت ما هم میرسد. وی افزود: هرچند که سیستم‌های چرخشی به اجماع آرا نیاز داد اما در این سیستم‌ها عموماً مخالفتی ابزار نمی‌‌شود و تاکنون نیز چنین اتفاقی نیفتاده است. پاسخی برای مخالفان گردشی شدن دبیرکلی اوپک وی ادامه داد: ما در این باره قبلاً مذاکراتی داشته‌ایم و مخالفت جناح مقابل اوپک در این است که در صورت چرخشی شدن دبیرکلی از کیفیت فرد منتخب کاسته خواهد شد و افراد ضعیفی دبیرکل خواهد شد، اما ما توضیح می‌دادیم که راه‌حلی برای این مشکل وجود دارد به گونه‌ای که اگر نوبت کشوری شد و کاندیدایی ضعیف‌تر از استانداردهای ما در اوپک معرفی کرد،می‌توانیم او را رد کنیم تا کاندیدای دیگری معرفی شود. خطیبی با تاکید بر اینکه راه حل مشکل انتخاب دبیرکل هم صرف نظر کردن از تمدید دوره دبیرکل فعلی و چرخشی کردن آن است، گفت: اگر جناح مقابل اوپک با دبیرکل چرخشی مخالفت کنند و این جناح هم مخالف تمدید دوره دبیرکل فعلی باشند، مانند آنچه رویه سازمان است و در گذشته چند دوره هم اتفاق افتاده است رئیس سازمان به طور همزمان نقش دبیرکلی را هم برعهده می‌‌گیرد و دبیرخانه را اداره می‌کند. وی افزود: در دوره‌های قبل هم چندین بار این اتفاق افتاده است و نماینده وزیر دبیرخانه اوپک را اداره کرده است که این هم نوعی سیستم چرخشی است. وی تاکید کرد: این امکان وجود داشت که این 3 اشتباه در اجلاس اخیر صورت نگیرد. دو عامل افزایش قیمت نفت در روزهای اخیر مدیر سابق امور اوپک وزارت نفت با اشاره به افزایش چند دلاری قیمت نفت در روزهای اخیر، گفت: دو عامل برای این افزایش ذکر می‌کنند که یکی از آنها اعتصاب پالایشگاه‌های آمریکایی است که به بازار شوک روانی وارد کرد و باعث افزایش چند دلاری قیمت‌ها شد و عامل دوم هم خبرهایی است که درباره کاهش فعالیت‌های حفاری در بعضی میادین نفتی منتشر شده است. خطیبی توضیح داد: دکل‌های حفاری فعال در میادین مختلف شمارش میشوند و در آمریکا و بعضی دیگر کشورها فعالیت‌های حفاری کم شده است که این خبر نیز از نظر روانی باعث تقویت قیمت‌ها شد. وی با تاکید بر اینکه کاهش فعالیت‌های حفاری به معنای کاهش تولید نفت نیست، گفت: بین انجام فعالیت‌های حفاری تا تولید نفت از میادین یک فاصله زمانی وجود دارد و به همین دلیل کاهش دکل‌های حفاری فعال یعنی تولید نفت آمریکا کاهش پیدا نکرده است بلکه فرآیندهای توسعه تولید در آینده متأثر شده است یعنی از افزایش تولید سال‌های اخیر آینده اندکی کاسته خواهد شد. خطیبی ادامه داد: مثلاً اگر در سال آینده قرار بود از محل نفت شیل 1 میلیون بشکه افزایش تولید انجام شود با این کاهش حفاری‌ها 600 یا 700 هزار بشکه به تولید سال آینده اضافه خواهد شد اما مشکل اصلی بازار نفت اضافه تولید فعلی است و اگر قرار باشد قیمت‌ها اصلاح شود تولید فعلی باید کاهش یابد. احتمال تثبیت قیمت نفت بین 50 تا 60 دلار وی تصریح کرد: این دو خبر چند دلار قیمت نفت را افزایش داد اما باید منتظر شویم و ببینیم با خاتمه فصل سرما و کاهش تقاضای فصلی روند قیمت نفت چگونه خواهد بود. وی افزود: امیدواریم روند افزایش قیمت ادامه‌دار باشد تا درآمد کشورهای صادر کننده بهبود پیدا کند اما بدون کاهش تولید نفت بازگشت به قیمت‌های قبلی بعید به‌نظر میرسد. مدیر سابق امور اوپک وزارت نفت گفت: در آخرین پیش‌بینی که بنده ملاحظه کردم بحث تثبت قیمت در نزدیکی 60 دلار را مطرح می‌کرد و الان بیشتر بحث‌ها بین 50 تا 60 دلار متمرکز است. وی تاکید کرد: واقعیت بازار را اضافه تولید تعیین می‌کند؛ اگرچه اخبار روی بازارهای بورس تأثیرگذار است و خبرهای مثبت باعث افزایش چند دلاری قیمت شد اما تداوم افزایش قیمت به میزان کاهش اضافه تولید بستگی دارد. اظهار نظر مقامات آمریکایی نقش عوامل سیاسی در کاهش قیمت نفت را شفاف کرده است خطیبی در ادامه در پاسخ به پرسشی درباره پشت پرده کاهش قیمت نفت گفت: اظهارنظرهای رسمی مقامات آمریکایی از رئیس جمهور تا سناتورها و رسانه‌های آمریکایی در ماه‌های اخیر حاکی از آن است که آمریکا مستقیماً در ماجرای کاهش قیمت‌ها دست داشته است. وی تصریح کرد: وقتی رسماً می‌گویند که ما این کار کرده‌ایم که فشار بیاوریم نشان می‌دهد که عملاً در این کاهش قیمت دست داشته‌اند،بنابراین در کنار بحث‌های اقتصادی مربوط به اضافه تولید، سوال این است که چرا بعضی کشورها حاضر نیستند اضافه تولید را کم کنند که این جا دیگر بحث سیاسی است. وی ادامه داد: بارها بحث اضافه عرضه در بازار ایجاد شده است که ما وضعیت اضافه عرضه را می‌دیدیم و در اوپک عرضه را کم میکردیم اما الان که 3 یا 4 کشور زیر بار کاهش عرضه نمی‌روند طبعاً دلایل سیاسی دارد و بحث کارشناسی به کنار می‌رود. مدیر سابق امور اوپک وزارت نفت اضافه کرد: دبیرخانه اوپک و دیگر مؤسسات تقاضای نفت اوپک را برآورد کرده‌اند. وقتی اصرار می‌کنیم بیش از این تولید کنیم و زیر بار حرف کارشناسی نمی‌رویم طبعاً مساله سیاسی است و اظهار نظر مقامات آمریکایی هم حاکی از اقرار آنها به هدایت این مساله است. دو مرحله توطئه نفتی در دولت قبل و دولت فعلی عملیاتی شد وی ادامه در پاسخ به پرسشی درباره اظهار نظرهای مربوط به نقش تحریم و تدبیر در کاهش درآمدهای نفتی گفت: زمانی که آقایان دستی از دور بر آتش داشتند و در کوران کار نبودند بحث تحریم‌ها مطرح بود. وی با بیان اینکه دشمن درآمدهای نفتی ما را هدف‌گیری کرده بود، افزود: آنها با حرکتی صادرات نفت ما را محدود کردند و به طریقی درآمدهای نفتی ما را تقلیل دادند و در حرکت دیگری قیمت‌ها را پایین آوردند که باز هم هدف آنها تقلیل درآمدها بود. خطیبی توضیح داد: درآمد نفت ما حاصل ضرب مقدار صادرات نفت در قیمت نفت آن است؛ دشمن یک بار در دولت قبل روی مقدار صادرات نفت فشار آورد و آن را محدود کرد و یک بار در دولت فعلی روی قیمت نفت فشار آورد و آن را کاهش داد. خوش‌خیالی است که تصور کنیم دشمن با ما خوب است و با قبلیها بد بود وی با تاکید بر اینکه هدف دشمن یکی و آن هم کاهش درآمدهای نفتی ایران است گفت: اینکه ما خوش‌خیال باشیم خطا است چرا که دشمن دولت قبل و دولت فعلی نمی‌فهمد چنانکه از ابتدای پیروزی انقلاب ما با این دشمن دست و پنجه نرم می‌کنیم و در این 36 سال دولت‌های مختلف با دیدگاه‌های مختلف در کشورها سر کار آمده‌اند اما از نظر دشمن نظام سر جای خود است. وی با بیان اینکه دشمن اصولگرا و اصلاح طلب نمی‌فهمد و فشار خود را روی نظام وارد می‌کند، گفت: اینکه ما دچار اشتباه شویم که با ما خوب هستند و با قبلیها بد بودند، قبلیها روش صحبت کردن بلد نبودند، آنها را تحریک کرده بودند و زبان آنها را نمی‌فهمیدند و ما زبان آنها را می‌فهمیم، خوش‌خیالی است؛ چنانکه دشمن در دشمنی تردیدی به خود راه نمی‌دهد و در هر شرایطی بتواند فشار بیاورد این کار را می‌کند چنانکه مؤلفه قیمت نفت را در همین دولت تبدیل به چالش کردند و روی آن مانور دادند. رفتار دشمن در دولت‌های مختلف تغییر نکرده است مدیر سابق امور اوپک وزارت نفت با تاکید بر اینکه دلیل همه این اقدامات فشار روی نظام و با هدف گرفتن امتیاز از نظام است، تصریح کرد: آنچه تا کنون مشهود بوده این است که رفتار دشمن در تغییرات دولت‌ها تغییر نکرده است و فشار همیشه وجود داشته است. وی ادامه داد: ما هم نباید خوش‌بینی اشتباه داشته باشیم و تصور کنیم که ما ترفندهای خاصی بلدیم که دیگران بلد نیستند؛ واقعاً اینگونه نیست و دشمن با نظام ما مشکل دارد نه با جناح خاصی و در این راستا هم طرف خودشان را نظام می‌دانند نه جناحی که فعلاً سر کار آمده است. وی با بیان اینکه در طول 35 سال گذشته هر دولتی با هر گرایشی سر کار آمده دشمن تا جایی که توانسته فشار خود را وارد کرده است، گفت: دشمن زمانی فشار سیاسی، زمانی فشار نظامی و اخیراً هم فشار اقتصادی را در دستور کار گذاشته است و حتی در شرایطی مجموع فشارهای نظامی، اقتصادی و سیاسی و حتی فشارهای اجتماعی و فرهنگی به کشور وارد کرده است. خطیبی تصریح کرد: دشمن در دشمنی هیچ تعارفی ندارد و همه تلاش خودش را به کار می‌بندد و خوش‌خیالی است که تصور کنیم با ما کاری ندارند و با دیگران کار داشته‌اند و تقصیر را به گردن دولت خاصی بینداریم. فرافکنی و تفرقه‌افکنی راهکار مقابله با توطئه نفتی نیست وی با تاکید بر اینکه این ما هستیم که باید در مقابله با دشمنی‌ها تدابیر مناسب را به کار ببندیم و نظام و مردم را منسجم کنیم، اضافه کرد: راه حل این نیست که مردم را شقه شقه کنیم و گروه‌بندی و اختلاف ایجاد کنیم، بلکه همانطور که آنها به صورت یک دست همزمان به ما فشار می‌آوررند ما هم باید در جامعه وحدت ایجاد کنیم و مردم را یکدست کرده و از گروه گروه شدن مردم جلوگیری کنیم و یکدست در برابر آنها بایستیم. مدیر سابق امور اوپک وزارت نفت ادامه داد: اقتصاد و تولید باید با وحدتی که ایجاد میشود به صورت مقاوم برای مدت طولانی پایدار و کارآمد شود وگرنه فرافکنی و تفرقه افکنی و بحث‌های مشابه نسخه و راه‌حل نیست و اشتباه بزرگی است که جامعه را شقه شقه کنیم و این گروه‌ها را به جان هم بیندازیم. وی تصریح کرد: در شرایط فعلی که دشمن همه ابزارها را به کار گرفته و همین‌طور فشارها را افزایش می‌دهد باید وحدت ایجاد کنیم و با وحدت قطعاً می‌توانیم در برابر این فشارها بایستیم و اقتصاد را با فرمول اقتصاد مقاومتی غیر آسیب‌پذیر کنیم. وی افزود: ما همه عضو نظام هستیم و نظام به صورت یکپارچه مورد همه قرار گرفته است و یکپارچه هم باید در برابر آنها بایستیم. ادعاهای آقایان درباره بازار نفت منشاء انتخاباتی داشت خطیبی اظهار داشت: بحث‌‌هایی که اوایل آقایان مطرح می‌کردند که اگر ما بیاییم چنین می‌کنیم و چنان می‌کنیم و همه چیز را اصلاح می‌کنیم قدری نشأت گرفته از فضای انتخاباتی بود چنانکه بالاخره در فضای انتخابات از این موارد زیاد مطرح میشود و حتی یک نماینده معمولی در یک شهر دور افتاده هم برای گرفتن رأی همین حرف‌ها ر ا می‌زند که نماینده قبلی چنین و چنان بوده و من اگر بیایم شهر را گلستان می‌کنم اما وقتی وارد کار میشود می‌بیند که فرد قبلی هم تلاش زیادی کرده اما امکانات در همین حد بوده است. وی اضافه کرد: آقایان در کوران کار قرار نداشتند و از دور دستی بر آتش داشتند، تحت تأثیر فضای انتخاباتی قرار داشتند اما وقتی وارد کار شدند و از نزدیک مسایل و مشکلات را لمس گردند واقع‌گرایانه‌تر با مسایل برخورد می‌کنند.