در راستای حمایت بیشتر گمرک از صادرات، برای اولین‌بار طرح خوداظهاری صادرات در گمرکات اجرا می‌شود.
براساس این طرح 30 شرکت فعال که سابقه هیچ‌گونه خلاف و مشکلی در گمرک ندارند می‌توانند کالاهای صادراتی خود از طریق سامانه جامع امور گمرکی به گمرک اظهار و پس از صدور کالا، پروانه گمرکی دریافت کنند.
دکتر مسعود کرباسیان، معاون وزیر اقتصاد و رئیس‌کل گمرک ایران با اعلام این مطلب در یک نشست خبری گفت: قدم بعدی گمرک تعامل با سایر کشورها برای پذیرش این‌گونه صادرکنندگان و انجام امور آنها در سریع‌ترین زمان با کمترین موانع است.
وی تأکید کرد: با راه‌اندازی سیستم فعالان مجاز اقتصادی (AEO) در گمرک ایران، ضمن اجرای توصیه‌های سازمان جهانی گمرک، تحولات مثبتی در این حوزه پدید خواهد آمد.
رئیس‌کل گمرک در این نشست خبری که پس از بازدید خبرنگاران از نمایشگاه سامانه جامع امور گمرکی انجام شد، با اشاره به اینکه سامانه مزبور با هزینه بسیار کم توسط جمعی از اساتید و دانشجویان پژوهشکده دانشگاه تهران و کارکنان گمرک پیاده‌سازی شده است، گفت: در سفری که اخیراً به کشور جمهوری آذربایجان داشتم یک شرکت انگلیسی برای الکترونیکی کردن سیستم ترانزیت این کشور فقط 140 میلیارد تومان دریافت کرد در حالی که سامانه جامع امور گمرکی در رویه‌های صادرات، واردات و ترانزیت در ایران ظرف مدت 8 ماه و با هزینه‌ای بسیار پایین راه‌اندازی شد و به عقیده من این یک کار ملی است.
دکتر کرباسیان با اشاره به مصوبات دولت درخصوص تسهیل تجارت اظهارداشت: آخرین مصوبه‌ای که در چارچوب لایحه خروج از رکود به تصویب رسید، فضای بسیار خوبی را برای بهبود فرآیند تشریفات گمرکی ترخیص کالا فراهم کرده و به طور مثال اطلاعات مربوط به کالاهای وارداتی که قبلاً 10 روز پس از ورود کالا به گمرک اعلام می‌شد با اجرای طرح مانیفست الکترونیکی همزمان با تخلیه کالا در گمرک در اختیار ما قرار می‌گیرد.
رئیس‌کل گمرک قرار گرفتن ارزش کالاها بر روی پرتال گمرک را یکی دیگر از مزایای سامانه جامع گمرکی خواند و گفت: با این اقدام از کم نمایی یا اضافه نمایی ارزش کالا جلوگیری می‌شود.
دکتر کرباسیان ارائه اطلاعات به فعالان تجاری درباره امکان تشخیص کالاهای اصلی از تقلبی با استفاده از اطفلاعات گمرکی را از خدمات مهم گمرک ذکر کرد و درخصوص سیستم اظهار از راه دور گفت: با وجود آنکه این سامانه در اکثر گمرکات اجرایی راه‌اندازی شده هنوز هم عد‌ای برحسب عادت قبلی به گمرک مراجعه می‌کنند در حالی که ما فقط در دو مرحله به حضور صاحبان کالا در گمرک نیاز داریم یکی برای ارائه اسناد کاغذی جهت بایگانی در گمرک و یکی هم برای بردن کالای خود از گمرک. در سایر موارد همه مراحل تشریفات ترخیص کالا به صورت الکترونیکی انجام می‌شود و به همین دلیل است که میانگین زمان تشریفات گمرکی ترخیص کالاهای وارداتی از 27 روز به 3 یا 4 روز و کالاهای صادراتی از 7 روز به یک روز و کمتر از آن کاهش یافته است.
معاون وزیر اقتصاد، اجرای مدیریت ریسک در گمرک را در تسریع و تسهیل تشریفات گمرکی کالا بسیار مؤثر و کارآمد خواند و گفت: درحال حاضر اظهارنامه‌هایی که در مسیر سبز قرار می‌گیرند افزایش چشمگیری نسبت به گذشته پیدا کرده‌اند و سهم مسیر سبز در سیستم سلکتیویتی به طور محسوسی بالا رفته است.
دکتر کرباسیان در توضیح مزایای سامانه جامع امور گمرکی همچنین به افزایش درآمد گمرکی اشاره کرد و گفت: ارزش این سیستم در مقابل سرمایه‌گذاری انجام شده برای اجرای آن، خیلی بیشتر است.
وی تأکید کرد: سامانه جامع امور گمرکی اکنون در حال بهبود و اصلاح فرآیند خود است.
تسهیلات فراهم شده در زمینه ترانزیت کالا با اظهار استفاده از سامانه اظهار از راه دور مورد دیگری بود که رئیس‌کل گمرک به آن اشاره کرد و اظهارداشت: اکثر مراحل تشریفات گمرکی ترانزیت به صورت هوشمند انجام می‌شود و علاوه‌بر این با استفاده از سیستم ردیاب الکتونیکی (جی پی اس)، دستگاه‌های ایکس‌ری، پلمپ هوشمند، راه بند الکترونیکی، RFID و... سرعت عبور کالا از مبادی گمرکی بالا رفته است. در این ارتباط سیستم پیامک با شماره 30008887 این امکان را فراهم می‌سازد تا کسانی که دارای مجوزهای لازم هستند از وضعیت وسیله حامل کالای ترانزیتی در هر نقطه از مسیرهای داخل کشور مطلع شوند.
دکتر کرباسیان در بخش دیگری از سخنان خود تعامل گمرک با سازمان‌های همجوار را موجب بهبود فضای کسب‌وکار در حوزه تجارت خارجی دانست و گفت: در سایه اقدامات انجام شده امیدواریم رتبه ایران در این زمینه از 126 در سال 2014 به 63 یا 73 در سال 2015 ارتقا یابد.
براساس این گزارش، رئیس‌کل گمرک در ادامه این نشست خبری با استفاده از پاورپوینت مراحل مختلف اجرای سامانه جامع امور گمرکی را برای خبرنگاران تشریح کرد و گفت: این سامانه به گونه‌ای طراحی شده که در هر لحظه می‌توانیم فرآیند ورود و خروج کالاهای وارداتی، صادراتی و ترانزیتی را در تمام گمرکات رصد کنیم.
وی افزود: با تکمیل مرکز کنترل سامانه جامع امور گمرکی (کنترل روم) فعالیت گمرکات بیش از هر زمان دیگر شفاف و هماهنگ خواهد شد.
پرسش و پاسخ
این گزارش حاکی است رئیس‌کل گمرک در پاسخ به سئوال یکی از خبرنگاران درباره علت توقف برخی از محموله‌ها در گمرک گفت: هر کالایی که وارد گمرک می‌شود حتماً مراحل قبلی ازجمله ثبت سفارش گشایش اعتبار و... را طی کرده و در صورتی که صاحب کالا حقوق و عوارض گمرکی را پرداخت کند و مجوزهای لازم را ارائه دهد دلیلی ندارد که کالا در گمرک متوقف شود و این یک قاعده کلی است.
وی همچنین در پاسخ به سئوالی درباره تسهیلات گمرک برای صادرکنندگان اظهارداشت: به جز اقداماتی که از طریق سامانه جامع امور گمرکی برای تسریع و تسهیل تشریفات گمرکی صادرات صورت گرفته، تسهیلاتی نظیر اخذ ضمانت‌نامه به جای وجه نقد برای عوارض صادراتی برخی از کالاها، حمل یکسره، ارزیابی در محل انبار یا واحد تولیدی صادرکننده کالا را نیز می‌توان ازجمله این تسهیلات نام برد.
دکتر کرباسیان تلاش گمرک برای کاهش طبقات تعرفه‌ای از 14 ردیف به 10 ردیف را موجب شفافیت و افزایش درآمد گمرک دانست و درخصوص آمار صادرات و واردات کالاهای غیرنفتی در 11 ماهه منتهی به 20 بهمن ماه سال گفت. در این مدت 44 میلیارد و 992 میلیون دلار کالا از گمرکات کشور صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل از لحاظ ارزش 2 درصد رشد داشته. همچنین در این مدت 44 میلیارد و 567 میلیون دلاار واردات داشته‌ایم که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 7/13 درصد رشد نشان می‌دهد. وی میعانات گازی را با 13 میلیارد و 65 میلیون دلار مهمترین کالاهای صادراتی و گندم و نهاده‌های دامی را از عمده اقلام وارداتی عنوان کرد.
رئیس کل گمرک در پایان اظهارداشت: براساس تصمیم مجلس شورای اسلامی مدیریت پنجره واحد تجاری به گمرک محول شده که امیدواریم با همکاری و هماهنگی همه سازمان‌های همجوار بتوانیم نقش مؤثرتری در رشد تجارت خارجی و توسعه اقتصادی کشور داشته باشیم.