قیمت نفت در بازارهای جهانی از ژوئن 2014 میلادی که نقطه اوج 107 دلار را تجربه کرد تاکنون بیش از 50 دلار کاهش یافته است. این سقوط احتمالا تا رسیدن نفت به بشکه ای 10 دلار نیز میتواند ادامه پیدا کند. اما دلایل چنین سقوطی چیست؟
به گزارش اوپکس به نقل از خبرگزاری بلومبرگ، از آغاز روند بهبود
اقتصادی در اواسط 2009 میلادی، میانگین رشد اقتصادی سالانه ایالات متحده 2.3 درصد
بوده است. این آمار تقریبا نیمی از رقمی است که کارشناسان برای احیای اقتصادی
آمریکا پس از بزرگترین رکود از سال 1930 انتظار داشتند. و در حالی که رشد اقتصادی
چین نیز در حال کند شدن است، اروپاییها رشدی اندک داشتهاند و رشد اقتصادی ژاپن به
عنوان سومین اقتصاد بزرگ دنیا نیز تقریبا صفر بوده است.
همزمان، تولید نفت در
جهان به لطف افزایش تولید نفت در ایالات متحده آمریکا در حال افزایش است. بر اساس
آمارهای منتشر شده، تولید نفت آمریکا با استفاده از فراکینگ و حفاری در 12 ماه
گذشته تا 15 درصد افزایش یافته
گرچه عربستان و برخی کشورهای نفتی تصور میکنند که با
پایین آمدن قیمت نفت رقبا از میدان خارج میشوند اما همین ماه گذشته بود که وود
مکنزی، یک سازمان تحقیقاتی در حوزه انرژی، با نظرسنجی از 2222 مرکز نفتی در اقصی
نقاط جهان اعلام کرد تنها 1.6 درصد اعلام کردهاند که از نفت 40 دلاری متضرر
شدهاند
است. در حالی که واردات نفت این کشور چهار درصد کاهش را نشان
میدهد.
آنچه این معادله را پیچیدهتر میکند، فرسایش قدرت کارتل بزرگ نفتی
«اوپک» است. مانند هر کارتل دیگری، سازمان کشورهای صادرکننده نفت برای اطمینان از
ثبات و بالا نگه داشتن قیمت نفت در بازارهای جهانی طراحی شده است. اما اکنون کسانی
که در ظاهر به دنبال افزایش قیمت نفت هستند در خفا با تجاوز از سهمیهای که برای
اعضای این سازمان در نظر گرفته شده، تولید نفت را افزایش داده و پنهانی به بازار
عرضه میکنند. در این میان عربستان سعودی به عنوان رهبر اوپک باید بهمنظور جلوگیری
از سقوط قیمت در بازارها، با کاهش تولید، خود را با اعضای متخلف این سازمان منطبق
کند. اما سعودیها میگویند که پیشتر نتایج این کاهش تولید را که منجر به از دست
رفتن سهم آنان در بازار شده تجربه کردهاند.
بنا براین سعودیها با حمایت دیگر
تولیدکنندگان نفت خلیج فارس، از جمله کویت، قطر و امارات که منابع مالی قابل توجهی
دارند، بازی دیگری را در پیش گرفتند و بر همین اساس بود که اوپک 27 نوامبر اعلام
کرد سطح تولید خود را کاهش نمیدهد. عربستان معتقد است که بیش از رقبای خود قادر به
تحمل هزینههای نفت ارزان در بازار است. رقبایی که کاهش قیمت نفت، تولید نفت را
برایشان غیراقتصادی میکند.
در شرایطی که ونزوئلا برای مقابله با مشکلات اقتصادی
خود به نفت 125 دلاری نیاز دارد، کشورهایی مانند اکوادور، الجزایر، نیجریه، عراق،
ایران و آنگولا نیز تقریبا شرایطی مشابه ونزوئلا دارند. این در حالی است که عربستان
برای بستن بودجه خود به نفتی بیش از 90 دلار در هر بشکه نیاز دارد. با این حال
عربستان با داشتن 726 میلیارد دلار ذخیره ارزی میتواند تا دو سال نفت کمتر از 40
دلار در هر بشکه را نیز تحمل کند.
گرچه عربستان و برخی کشورهای نفتی تصور
میکنند که با پایین آمدن قیمت نفت رقبا از میدان خارج میشوند اما همین ماه گذشته
بود که وود مکنزی، یک سازمان تحقیقاتی در حوزه انرژی، با نظرسنجی از 2222 مرکز نفتی
در اقصی نقاط جهان اعلام کرد تنها 1.6 درصد اعلام کردهاند که از نفت 40 دلاری
متضرر شدهاند. این مسئله در کنار کاهش رشد اقتصادی جهان و مطالعاتی که نشان میدهد
تولید نفت در سالهای آینده بدون شک بهطرز چشمگیری افزایش خواهد یافت، باعث میشود
تا مطمئن شویم که نفت دیگر هرگز به روزهای اوج خود بازنمیگردد.