۳ دلیل تعلل چینی‌ها که منجر به اخراجشان از آزادگان شد

بر اساس مطالعات اولیه نفت درجای این میدان 33 میلیارد بشکه و نفت خام قابل استحصال آن یک میلیارد و 881 میلیون بشکه برآورد شده بود که بعد از تکمیل مطالعات، در سال 86 اعلام شد نفت درجای میدان آزادگان به 42 میلیارد افزایش یافته است؛ البته در حال حاضر میدان آزادگان به دو بخش جنوبی و شمالی تقسیم شده است که سهم بخش جنوبی بیش از 25 میلیارد بشکه است؛ مطالعات کنونی نشان می‌دهد که حجم نفت درجای بخش جنوبی بیش از این رقم باشد.

شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) به نمایندگی از شرکت ملی نفت ایران و به عنوان کا‌ر‌فرمای قرارداد، در روزهای پایانی سال 1382 قرارداد توسعه میدان مشترک آزادگان (که در حوزه فعالیت شرکت اروندان قرار دارد) را با یک شرکت ژاپنی در قالب قرارداد بیع‌متقابل امضا کرد اما بعد از گذشت دوسال از امضا این قرارداد شرکت ژاپنی به بهانه تحریم‌ها از اجرای این طرح انصراف داد.

در فاصله بین سالهای 84 تا 88 ( 2006 تا 2010) اقدامی جدی برای توسعه این میدان مشترک صورت نگرفت؛ البته در این مدت با حفاری 21 حلقه چاه تولید زودهنگام 50 هزار بشکه توسط شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب صورت گرفت.

در سال 89، بعد از مذاکره با شرکت ملی نفت چین (سی.ان.پی.سی) توسعه میدان مشترک نفتی آزادگان جنوبی برای تولید 320 هزار بشکه نفت در روز با هزینه شش میلیارد دلار و به مدت 52 ماه به این شرکت واگذار شد.

اما در مدت 19 ماهی که شرکت چینی در این میدان حضور داشت به برنامه‌ای که متعهد شده بود عمل نکرد؛ به گفته سید محمود مرعشی؛ مجری توسعه میدان آزادگان، در مدتی که چینی‌ها در توسعه میدان حضور داشتند، طرح تنها 9 درصد پیشرفت داشت این در حالیست که باید این رقم تا آن تاریخ به 18 درصد می‌رسید.

با روی کار آمدن دولت جدید، به شرکت چینی مهلتی 90 روزه داده شد تا برنامه جبرانی برای تأخیرهای خود ارائه دهد اما اقدامی جدی از سوی آنها صورت نگرفت که همین امر درنهایت موجب فسخ قرارداد با شرکت ملی نفت چین شد. البته مرعشی اظهار می‌کند که علاوه بر مهلت 90 روزه یک مهلت یک ماهه دیگر نیز به چینی‌ها داده شد.

مجری میدان آزادگان جنوبی درباره علت تأخیر پیمانکار چینی در این طرح می‌گوید: علی‌رغم اینکه شرکت نفت ملی چین، در صنعت نفت جهان شرکت بسیار بزرگ و قوی محسوب می‌شود که هم اکنون 300 دکل در اختیار دارد اما تعهدی برای انجام برنامه زمان‌بندی شده نداشت. تا پایان سال 2013 باید تعداد 10 دستگاه دکل مستقر می‌کرد اما تا آن تاریخ تنها پنج دکل آورده بود که دو دستگاه آن نیز فعال نبود. آنها تنها حاضر بودند یک دکل به تعداد دکل‌های مستقر در میدان اضافه کنند. همچنین چینی‌ها خواهان افزایش مدت قرارداد به 64 ماه بودند و به بهانه تحریم‌ها می‌خواستند که رقم هزینه‌ها را از شش میلیارد به 10 میلیارد دلار برسانند.

وی می‌افزاید: از سوی دیگر شرکت چینی دچار حواشی شده بود؛ فساد اقتصادی مدیران ارشد شرکت ملی نفت چین. اخبار رسیده حاکی از دستگیری برخی از این مدیران بود. مدیر پروژه چینی طرح میدان آزادگان مرداد ماه 92 ایران را ترک کرد و شش ماه بازنگشت. در این مدت هم جانشینی برای آن تعیین نشد. بعدها متوجه شدیم که این فرد هم به دلیل گفته شده ممنوع‌الخروج شده است.

مرعشی البته یکی از علت‌های تأخیر شرکت سی.ان.پی.سی را تمایل آنها به توسعه میدان آزادگان جنوبی در قالب قراردادهای جدید ایران می‌داند و می‌گوید:شاید آنها ‌نیم نگاهی به فرمت جدید قراردادهای ایران داشتند.

مجری میدان آزادگان جنوبی در پاسخ به سؤال خبرنگار تسنیم مبنی بر اینکه آیا در قرارداد بسته شده با شرکت سی.ان.پی.سی بابت تأخیر در اجرای قرارداد، جریمه‌ای دیده شده است توضیح می‌دهد: جریمه‌ای که قابل ملاحظه باشد در قرارداد نبود البته مواردی در قرارداد وجود داشت که دست چینی‌ها را باز گذاشته بود؛ مانند این که آنها می‌توانستند کلیه کالاهای مورد نیاز برای حفاری 100 حلقه چاه اول را از چین وارد کنند.

به گزارش تسنیم، برای تولید 320 هزار بشکه نفت خام - به مدت 30سال- از این میدان حفاری 185 حلقه چاه تولیدی، تزریقی و توصیفی در برنامه قرار گرفته است که به گفته مجری طرح آزادگان بعد از خروج چینی‌ها با افزایش تعداد دکل‌ها به 16 دستگاه بیش از 50 هزار متر حفاری صورت گرفت این در حالیست که شرکت چینی در 19 ماه حضور خود تنها 40 هزار متر حفاری کرده بود.

مرعشی با اعلام اینکه بعد از خروج چینی‌ها در مدت شش ماه، طرح شش درصد پیشرفت داشته است از رسیدن تعداد دکل‌ها به 25 دستگاه تا شش ماه آینده خبر می‌دهد و می‌گوید: طی دوسال حفاری‌ها به پایان می‌رسد. برای حفاری 185 حلقه چاه باید 91 موقعیت آماده سازی شود. همچنین نیمه بهمن‌ماه عملیات ساخت واحد‌ فرآورش میدان نفتی آزادگان آغاز می‌شود.

وی با اظهار اینکه حمایت‌های صورت گرفته از طرح توسعه میدان مشترک آزادگان جنوبی موجب شده که این طرح مشکل مالی نداشته باشد می‌گوید: اواخر سال 95 یا ابتدای سال 96 طرح توسعه این میدان تکمیل می‌شود البته به دلیل مشترک بودن مخزن و پیشتازی طرف عراقی در برداشت از میدان، در این مدت به تدریج تولید از این میدان وارد مدار خواهد.