فاز ١٢ پارس جنوبی به عنوان بزرگترین و ایرانی‌ترین فاز پارس جنوبی با حضور رئیس جمهوری به طور رسمی افتتاح شد.
میدان گازی پارس جنوبی بزرگترین منبع گازی جهان است که بر روی خط مرزی مشترک ایران و قطر در خلیج فارس قرار دارد و یکی از اصلی‌ترین منابع انرژی ایران به شمار می‌رود. مساحت این میدان ٩٧٠٠ کیلومتر مربع است که سهم متعلق به ایران ٣٧٠٠ کیلومتر مربع برآورد می شود.
از ابتدای بهره برداری از میدان گازی پارس جنوبی تا شهریورماه سال ١٣٩٣ ایران بیش از ٦٩٦ هزار و ٦٠٢ میلیون متر مکعب گاز برداشت کرده که از این میزان ١٠٢ هزار و ٣٦٩ میلیون متر مکعب آن مربوط به سال گذشته بوده است.
ذخیره گاز این بخش از میدان ١٤,٢ تریلیون متر مکعب گاز به همراه ١٩ میلیارد بشکه میعانات گازی است که ٨ درصد از کل گاز دنیا و ٤٧ درصد از ذخایر گاز کشور را شامل می‌شود.
پارس جنوبی به عنوان بزرگترین میدان گازی جهان، ٤٠ تریلیون مترمکعب گاز طبیعی ( ٢١ درصد از کل گاز دنیا) و حدود ۵۰ میلیارد بشکه میعانات گازی در خود ذخیره کرده است.
برخی برآوردها نشان می دهد ارزش خامفروشی گاز میدان پارس جنوبی، تا چهار هزار و ٤٠٠ میلیارد دلار و در صورت تبدیل به ارزش افزوده، به بیش از هشت هزار و ٨٠٠ میلیارد دلار و حتی ٥ تا ١٠ برابر این مبلغ افزایش می یابد.
ایران بابت هر روز تاخیر در بهره‌برداری از فازهای پارس جنوبی ۱۰۰ میلیون دلار ضرر می‌کند و برای تحقق اهداف توسعه‌ای در پارس جنوبی، ایران باید ماهانه یک میلیارد دلار تامین مالی و هزینه کند.
در میان فازهای در حال توسعه پارس جنوبی، فاز دوازده به عنوان یکی از بزرگترین پروژه های ملی که بعد از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید راه اندازی می شود، نمادی است از توانمندیهای مهندسان ایرانی و نمایشگر قدرت صنعت نفت ایران که توانسته است در زیر بار تحریمهای ناجوانمردانه کشورهای صاحب دانش و فناوری بر روی پای خود بایستد.
طرح توسعه فاز ١٢ پارس جنوبی به منظور تولید روزانه ٨٤ میلیون مترمکعب گاز ترش از مخزن پارس جنوبی از بهمن ماه ١٣٨٨ آغاز شده و با بهره برداری کامل از فاز ١٢ میدان مشترک پارس جنوبی روزانه ٨١ میلیون مترمکعب گاز شیرین و ١٢٠ هزار بشکه میعانات گازی و ٧٥ هزار تن گوگرد در سال به مجموع تولیدات کشور افزوده می شود.
فاز ١٢ که با تلاش و همت نیروهای متخصص داخلی و بدون حضور نیروهای خارجی با سرمایه گذاری بیش از ٧ میلیارد دلار راه‌اندازی می‌شود شامل راه‌اندازی ٦ ردیف گازی پالایشگاه فاز ١٢ پارس جنوبی در طول یک سال است که از آن می توان به عنوان یکی از اقدامات بی سابقه در تاریخ صنعت نفت و گاز کشور نام برد. اقدامی بس بزرگ که نشان از توانمندی متخصصان داخلی دارد که در دوران تحریم توانسته اند نشان دهند توان مهندسی ایران فراتر از آن است که تصور می شود و برای توسعه شتابان می توان به توانمندیهای داخلی بیش از این تکیه کرد.
بر اساس طرحهای ارائه شده برای توسعه فاز دوازده پارس جنوبی پیمانکار این پروژه تنها باید ٥١ درصد از توان داخلی استفاده می‌کرد، این در حالی است که هم‌اکنون این رقم از ٧١ درصد گذشته و ارزش تولیدات فاز ١٢ پارس جنوبی به دو میلیارد دلار بالغ می شود.
در حال حاضر تولید گاز از سه سکوی فاز ١٢ پارس جنوبی به حدود ٥٠ میلیون مترمکعب در روز رسیده و انتظار می‌رود با تکمیل حفاری بقیه چاهها، تولید گاز از این میدان تا پایان سال ١٣٩٤ به ٦٢ میلیون مترمکعب در روز افزایش پیدا کند.
بررسی وضع تولید گاز طبیعی و محصولات گازی در فاز ١٢ به‌عنوان بزرگترین فاز پارس‌جنوبی، نشان می دهد که از حدود یک سال گذشته تاکنون حدود ۹ میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب گاز در پالایشگاههای فاز ۱۲ پارس‌جنوبی تولید و به شبکه سراسری تحویل داده شده است.
همچنین در طول یک سال گذشته تاکنون بیش از ۱۲میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه میعانات گازی در فاز ۱۲ پارس‌جنوبی تولید شده و ۱۰ محموله میعانات گازی این فاز مشترک گازی به حجم تقریبی ۱۱.۱ میلیون بشکه به بازارهای مختلف بین‌المللی صادر شده است.
فاز دوازده پارس جنوبی دارای یک میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه میعانات گازی است که با احتساب قیمتهای فعلی نفت خام ( هر بشکه میعانات گازی ۶۰ دلار و هر مترمکعب گاز طبیعی حدود ۱۳ سنت) و راه‌اندازی آن، مجموع درآمد سالانه این فاز به حدود ٥,٥ میلیارد دلار می‌رسد.
البته افزایش تولید گاز از میدان پارس جنوبی و افتتاح قریب الوقوع فاز ١٢ از آنجا از اهمیت بیشتر برخوردار می شود که بدانیم در صورت صادرات محصولات این فاز و با احتساب حداقل قیمت ٣٦ سنت برای هر متر مکعب گاز طبیعی در بازارهای بین المللی، افزایش تولید روزانه گاز از این میدان به ٦٢ میلیون متر مکعب در روز، تنها در بخش تولید گاز طبیعی می تواند سالیانه بیش ٨,١ میلیارد دلار درآمد ارزی برای کشور به همراه داشته باشد.
ناگفته نماند که تنها محصول فاز دوازده پارس جنوبی گاز خام طبیعی نیست و در صورت احتساب میعانات گازی صادراتی از این فاز ( هر بشکه میعانات گازی ٦٠ دلار)، بیش از ٧٢٠ میلیون دلار هم از این محل به درآمدهای ارزی کشور اضافه می شود.
در اینجا با در نظر گرفتن تولید ناخالص داخلی حدود ٩٤٢ هزار میلیارد تومانی کشور در سال ١٣٩٢ و با فرض این که این رقم در سال ١٣٩٣ پابرجا مانده باشد و با در نظر گرفتن نرخ ارز مبادله ای ٢٤٧٠ تومانی اعلام شده از سوی بانک مرکزی ملاحظه می شود که نسبت بزرگی عایدات ارزی حاصل از فاز دوازده پارس جنوبی حدود ٢,٣ درصد از تولید ناخالص داخلی است.
البته در صورتی که تمام گاز طبیعی تولید شده توسط فاز دوازده با قیمت ١٣ سنت برای هر مترمکعب در داخل توزیع شود و تنها میعانات گازی با قیمت ٦٠ دلار برای هر بشکه صادر شود، نسبت بزرگی عایدات حاصل از فاز دوازده پارس جنوبی به تولید ناخالص داخلی ١,٤ درصد خواهد بود.
این تغییر عمده ناشی از آن است که هم اکنون گاز در داخل کشور تقریبا مجانی در اختیار پتروشیمی ها و دیگر مصرف کنند گان قرار می گیرد و از آنجا که با روند فعلی مصرف، هرقدر به ظرفیت تولید کشور افزوده می شود باید صرف مصرف داخلی و پوشش شدت بالای انرژی و بهره وری پایین مصرف شود، به نظر می رسد که روش محاسبه دوم با واقعیت تطابق بیشتری داشته باشد.
در واقع، وضع مصرف انرژی در ایران با تمام دنیا فرق می کند. ما نفت و گاز تولید می کنیم تا مجانی به مصرف کنندگانی بدهیم که بیشترتجهیزات و دستگاههای مصرف کننده سوخت و انرژی آنها استاندارد نیست و تولیدات آنها هم یا برچسب انرژی ندارد یا اگر دارد در آخرین رده های درجه بندی شدت مصرف قرار گرفته است.
این بحث، زمانی دردناکتر می شود که بدانیم واردکنندگان سوخت و انرژی از ایران، نفت و گاز را از ما و کشورهای مشابه ما بشکه ای ٦٠ دلار یا کمتر می خرند و با ارزش افزوده آفرینی دوباره به چندین برابر قیمت به ما می فروشند. ما هم بدون چانه زنی هر آنچه را آنها می فروشند می خریم بدون این که به تعطیلی کارخانه های خود بیندیشیم.
افزایش در تولید گاز و میعانات گازی از فاز ١٢ پارس جنوبی افتخار بزرگی برای ایران اسلامی است و نشانگر عزم جهادی و تواناییهای بالای مهندسی کشور است و عایداتی هم برای کشور به همراه خواهد داشت اما بی توجهی به زنجیره های پایین دستی و صنایع تکمیلی صنعت نفت و گاز و مصرف بی رویه انرژی که مولود مدیریت ناکارآمد و نظارت نادرست در سالیان گذشته است می تواند طعم شیرین افتخارات بزرگی مانند افتتاح فاز ١٢ پارس جنوبی را تلخ کند.
این که ما توانسته ایم زیر بار فشار بزرگ تحریمهای ناجوانمردانه قدرتهای بین المللی و کشورهای صنعتی به افتخار بزرگی در حوزه صنعت نفت کشور دست یابیم و فاز دوازده پارس جنوبی را با همت مهندسان ایرانی راه اندازی کنیم تازه ابتدای راه طولانی ای است که باید به وسیله بخشهای دیگر صنعتی و اقتصادی کشور به سرمنزل مقصود برسد.
افتتاح فاز دوازده پارس جنوبی ابتدای راه است و نفت و گاز دستمایه و سرمایه اولیه ای برای شروع کارهای بزرگتر در بخش تولید محصولات نهایی در کارگاهها و کارخانه های کوچک و بزرگی که سالهاست گرد بی مهری بازرگانان ایرانی و کالاهای چینی بر روی دیوارها و دستگاههای آن پاشیده شده است. با اندک توجهی از سوی دولت تدبیر و امید و کنار رفتن مانع بزرگ تحریمها می توان امیدوار بود که اقتصاد ایران نفس راحتی بکشد و جهان به کالاهای ایرانی که از مواد پلیمری ساخته شده، خوشامد بگوید.