پروژه احداث پالایشگاه آناهیتا در استان کرمانشاه با وجود ظرفیت اشتغال زایی برای هزاران نفر و افزایش قدرت مانور ایران در صادرات فرآورده های نفتی، با گذشت قریب به ۹ سال از تصویب آن، هنوز به مرحله اجرا نرسیده است.
به منظور رفع نیاز منطقه غرب کشور به فرآورده های نفتی و همچنین خودکفایی بیش از پیش ایران در تولید فرآورده های پرکاربرد نفتی و کاهش خام فروشی نفت، احداث پالایشگاه آناهیتا در استان کرمانشاه در اواخر سال 85 به تصویب هیئت وزیران رسید. با وجود اینکه ظرفیت اشتغال زایی مستقیم و غیرمستقیم این طرح برای هزاران نفر از جوانان این منطقه محروم و تأمین نیاز های مواد نفتی منطقه غرب و افزایش قدرت مانور ایران در صادرات فرآورده های نفتی به کشور های همسایه غربی در اهداف این پروژه دیده شده بود اما در عمل با گذشت قریب به 9 سال از تصویب آن، هنوز این پروژه به مرحله اجرا نرسیده است.
پیگیری خبرنگار تسنیم از آخرین وضعیت این پالایشگاه حاکی از این است که سهامداران آن به دنبال برگزاری مناقصه ای برای انتخاب پیمانکار EPC هستند تا پس از انتخاب پیمانکار، کار اجرایی این پروژه 9 ساله آغاز شود. اما نکته مورد تأمل اینجاست که پیمانکار EPC این پروژه در دولت گذشته با ترک تشریفات انتخاب شده بود و فقط به دلیل گذشت بیش از حد زمان، قرارداد وی منقضی شده و نیاز به تمدید قرارداد دارد.
اگر قرارداد پیمانکار قبلی که به گفته مدیرعامل پالایشگاه آناهیتا از پیمانکاران باتجربه ایرانی است تمدید شود همین امروز می توان کار اجرای این پروژه مهم ملی را آغاز کرد. اما در غیر اینصورت با برگزاری فرآیند مناقصه، آغاز فرآیند اجرایی این پروژه در سال 94 محقق نخواهد شد.
دلیل اعلام شده از سوی سهامداران پالایشگاه آناهیتا برای برگزاری مناقصه، ارزان تر تمام شدن هزینه های اجرای این پروژه است در حالی که برگزاری این مناقصه، اجرای پروژه را در حدود 9 ماه تا یکسال به تعویق می اندازد و مسلما گذشت زمان نه تنها موجب کاهش قیمت ها نخواهد شد بلکه افزایش نسبی قیمت ها را نیز به دنبال خواهد داشت.
تنها عاملی که می تواند توجیه کننده تصمیم سهامداران این پروژه برای تحمیل تأخیر در اجرای پالایشگاه با هدف ارزان تر تمام شدن پروژه و انتخاب پیمانکاری که با رقم کمتر از 3.2 میلیارد یوروی مشخص شده آنرا احداث کند، باشد؛ تغییر احتمالی در شرایط اقتصادی کشور در ماههای آتی است. پس از مذارکات ایران و 1+5 در لوزان سوئیس اعلام شد که رفع تحریم های یک جانبه غرب علیه ایران با انجام مذاکرات نهایی در تیرماه در برنامه قرار دارد. از اینرو می توان نتیجه گرفت که سهامداران پالایشگاه آناهیتا، تأخیر در اجرای این پروژه را با امید رفع تحریم ها و ارزان تر تمام شدن اجرای آن به پروژه تحمیل می کنند.
مقام معظم رهبری در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام در تیرماه سال گذشته تأکید کردند که "برنامه ریزی اقتصادی باید با این فرض انجام و پیگیری شود که دشمن سر سوزنی از تحریم ها کم نخواهد کرد." همچنین در این دیدار، رئیس جمهور اذعان داشت که "برنامه تحول اقتصادی دولت در سال جاری و در سالهای آینده بر مبنای شکسته شدن و پایان تحریم ها، استوار نشده است و حتی اگر دشمن لجبازی کند، به حول و قوه الهی، راه توسعه و پیشرفت را ادامه خواهیم داد."
با وجود اینکه سهم دولت در پروژه پالایشگاه آناهیتا فقط 20 درصد است اما اهمیت پروژه از نظر ملی که بهره برداری از آن موجب خودکفایی بیش از پیش در تأمین فرآورده های نفتی کشور می شود، نظارت بیشتر وزارت نفت را برای جلوگیری از ادامه تأخیرها در اجرای این پروژه ملی ضروری می کند.
وزیر نفت مهرماه سال گذشته در کرمانشاه گفته بود که "پالایشگاه آناهیتا در استان کرمانشاه به عنوان تنها پالایشگاه نفت خام کشور در اولویت وزارت نفت قرار دارد." اما تصمیم سهامداران به برگزاری مناقصه جدید با وجود اینکه پیمانکار مشخص شده قبلی هنوز در سایت محل اجرای آن مستقر است، با این صحبت وزیر نفت در تناقض است.
درحال حاضر شرکت پالایش نفت آناهیتا 4 سهامدار اصلی دارد. شرکت تاپیکو که زیرمجموعه تأمین اجتماعی است با 33.3 درصد سهم، صندوق بازنشستگی کشوری با 33.3 درصد سهم، صندوق بازنشستگی کارکنان صنعت نفت با 13.4 درصد و شرکت پالاش و پخش فرآورده های نفتی با 20 درصد سهم، سهامداران این پروژه هستند.
میزان فرآورده های نفتی که با بهره برداری از این پروژه به تولیدات کشور افزوده می شود بدین شرح است:
