مدیر امور سد و نیروگاه و تاسیسات زیربنایی شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس معتقد است: مطرح کردن سد گتوند به عنوان مهمترین عامل کاهش کیفیت آب رودخانه کارون ناشی از اطلاع نداشتن کافی از کیفیت آب خروجی این سد از زمان آبگیری تاکنون است.
ناصر کامجو در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، منطقه خوزستان، اظهار کرد: مطرح کنندگان این موضوعات به دنبال ایجاد زمینهای برای تصمیمگیریهای اشتباه در توسعه کشت و صنعتهای نیشکر به خصوص بعد از مقطع اهواز و یا شانه خالی کردن از شناسایی عوامل اثرگذار واقعی در کیفیت آب کارون و ساماندهی رودخانههای کارون و دز هستند.
وی افزود: حتی اگر آب مقطر هم از سد گتوند در رودخانه کارون رها شود، میزان EC (هدایت الکتریکی آب که نشان دهنده میزان املاح هادی موجود در آب است) آب در اهواز حداقل به 1500 میکروموس و در آبادان به 2500 میکروموس میرسد و میزان املاح هادی موجود آب در محدوده این شهرها همچنان زیاد خواهد بود.
کامجو تصریح کرد: رودخانه کارون از ارتفاعات سلسله جبال زاگرس سرچشمه میگیرد و یکی از پرآبترین و طولانیترین رودخانههای کشور محسوب میشود. این رودخانه اختلاف ارتفاعی بیش از 1000 متری از سرچشمه تا مصب دارد و این عامل پتانسیلی بالقوه برای تولید انرژی برقابی (انرژی پاک) به حساب میآید.
وی بیان کرد: رودخانه کارون در شهرستان شوشتر به دو شاخه گرگر و شُطیط تقسیم میشود و مجددا در 60 کیلومتری شمال شهر اهواز در محل بند قیر بهم میپیوندد و در همین محدوده جغرافیایی، رودخانه دز نیز به رودخانه کارون میریزد و رودخانه کارون بزرگ را تشکیل میدهند.
کامجو ادامه داد: حدود 60 درصد آب جاری در رودخانه کارون بزرگ از رودخانهی کارون و حدود 40 درصد آن از آب ورودی رودخانه دز تشکیل شده است، EC آب خروجی از نیروگاه سد شهید عباسپور (کارون یک) حدود 500 میکروموس و EC آب خروجی از نیروگاه سد مسجد سلیمان بین 600 تا 800 میکروموس در فصول مختلف سال است. بر اساس اطلاعات سازمان آب و برق خوزستان، میانگین EC رودخانه کارون در محل سد تنظیمی گتوند قبل از احداث سد گتوند برای ماهها و سالهای (1376-1390) برابر 1102 میکروموس بوده است.
مدیر امور سد و نیروگاه و تاسیسات زیربنایی شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس گفت: رودخانهها و چشمههایی از پایین دست سد مسجدسلیمان تا مقطع سد گتوند، وارد رودخانه کارون میشود که به طور میانگین دارای دبی حدود 30 مترمکعب بر ثانیه با EC حدود 5000 میکروموس بر سانتیمتر هستند و این منابع آبی، علت افزایش EC رودخانه کارون از محل سد مسجدسلیمان تا سد تنظیمی گتوند به شمار میروند و بر اساس مطالعات انجام شده، انجام اقدامی عملی برای جلوگیری از ورود این چشمهها و رودخانهها به رودخانه کارون امکانپذیر نیست.
کامجو اظهار کرد: ورود رودخانه شور دشت عقیلی و احداث حوضچههای پرورش ماهی به وسعت 17 هزار هکتار و آب برگشتی از آنها به داخل رودخانه گرگر و همچنین ورود بخشی از فاضلابهای شهرستان شوشتر و روستاهای اطراف رودخانه گرگر، علت افزایش EC رودخانه کارون از محل سد تنظیمی گتوند تا موقعیت بند قیر بوده است. همچنین در شاخه رودخانه شطیط نیز ورود بخشی از فاضلاب شهرستان شوشتر و حدود 30 درصد آب برگشتی از کشت و صنعت نیشکر کارون موجب افزایش حدود 600 واحد EC از سد تنظیمی گتوند تا محل بند قیر شده است.
وی بیان کرد:EC آب رودخانه دز در محل سد تنظیمی علیکله دزفول در بالادست این شهرستان حدود 500 تا 400 میکروموس بر سانتیمتر بوده است که متاسفانه EC آب رودخانه دز قبل از آنکه در محل بند قیر وارد رودخانه کارون شود، به 4 تا 7 برابر EC خود در محل سد تنظیمی علیکله میرسد و مهمترین منبع اثرگذار روی کیفیت آب رودخانه کارون بزرگ تا زیر پل ششم اهواز و آبادان قلمداد میشود.
کامجو تصریح کرد: همچنین علت افزایش EC آب رودخانه دز، ورود فاضلابهای شهرهای دزفول، شوش و به ویژه آب برگشتی از کشت و صنعتهای نیشکر واحد امام خمینی (ره)، میانآب، هفت تپه و 70 درصد کشت و صنعت کارون بوده است. علت افزایش EC آب از اهواز تا آبادان، عمدتا فاضلاب شهری اهواز و آبهای برگشتی کشت و صنعتهای نیشکر واحد دعبل خزایی، فارابی، سلمان فارسی، امیرکبیر و میرزا کوچکخان است. متاسفانه قبل از ساخت، در روند توسعه کشت و صنعتهای حد فاصل اهواز تا آبادان، مطالعه کافی انجام نشده است. با توجه به این واقعیت، ساماندهی رودخانه کارون از محل سد تنظیمی گتوند و دزفول تا آبادان به منظور ارتقای کیفیت آب رودخانه کارون بزرگ یک ضرورت اجتنابناپذیر است که تاکنون هیچگونه اقدامی در این خصوص انجام نشده است.