دعوت از ایران برای پیوستن به خط لوله انتقال گاز به اروپا

همزمان با دور جدید مذاکرات ایران و اتحادیه اروپا ایران بار دیگر به پروژه ناباکو دعوت شد.

هر چند ایران با در اختیار داشتن بیش از 34 تریلیون مترمکعب عنوان بزرگترین دارنده ذخایر گاز طبیعی جهان را یدک می‌کشد اما سهم ایران در بازار و تجارت جهانی گاز با صادرات سالانه کمتر از 10 میلیارد مترمکعب گاز به ترکیه حتی به دو درصد هم نمی رسد.

جمهوری آذربایجان اولین کشوری بود که با گذشت چند روز از انتشار بیانیه هسته ای لوزان برای حضور ایران در پروژه خط لوله گاز ترانس آناتولی و ترانزیت گازهای ترش پارس جنوبی به کشورهای اروپایی اعلام آمادگی کرد به طوری که یک مقام مسئول در آذربایجان تاکید کرده بود؛ اگر ایران در آینده گاز داشته باشد، گزینه‌ای به جز استفاده از خط لوله ترانس آناتولین برای عرضه گاز به بازار اروپا ندارد.

براساس این گزارش خط لوله گازی ترنس آناتولی قرار است تا اواسط سال ٢٠١٨ میلادی، سالانه ١٦ میلیارد مترمکعب گاز فاز دوم میدان شاه‌دنیز را به اروپا ترانزایت کند اما قطعا جمهوری آذربایجان گاز کافی برای تامین این خط لوله در بلند مدت در اختیار ندارد.

مسئولان جمهوری آذربایجان و ترکیه به عنوان دو سهامدار بزرگ این خط لوله می‌دانند که در صورت عدم حمایت ایران، چشم انداز خط لوله ترانس آناتولی به سرنوشت خط لوله پر سر و صدای ناباکو مبتلا خواهد شد.

در طول چند سال گذشته مهمترین سناریوی روی میز کشورهای اروپایی به منظور کاهش وابستگی به گاز وارداتی از روسیه بدون شک خط لوله ناباکو بود و با حمایت اتحادیه اروپا، 6 شرکت بزرگ اروپایی از آلمان تا ترکیه برای انتقال و ترانزیت همزمان گاز جمهوری آذربایجان و ایران به قاره سبز سهام دار خط لوله ناباکو شدند.

قرارداد ساخت خط لوله نابوکو در ژوئیه سال 2009 میلادی با حضور نمایندگان اتریش، بلغارستان، مجارستان، رومانی و ترکیه به میزبانی آنکارا منعقد شد. هدف از مذاکرات خط لوله نابوکو که از سال 2004 میلادی شروع شده بوده، کاهش وابستگی کشورهای اروپایی به گاز روسیه اعلام شد اما در نهایت به دلیل تحریم ایران احداث این خط لوله گاز به حالت تعلیق درآمد.

دولتمردان اروپایی پیش بینی می‌کردند که با بهره برداری از این خط لوله سه هزار و 300 متری تا سال 2014 میلادی امکان انتقال سالانه 31 میلیارد متر مکعب گاز کشورهای منطقه خزر و خاورمیانه از طریق ترکیه به اروپا فراهم شود اما عملا جمهوری آذربایجان گاز کافی برای تامین این خط لوله در اختیار نداشت.

این در حالی است که با قوت گرفتن احتمال لغو تحریم‌های بین‌المللی تهران از سوی غرب سهامداران شرکت‌های OMV اتریش، MOL مجارستان، بلغارگاز بلغارستان، ترانس‌گاز رومانی، بوتاش ترکیه و RWE آلمان بار دیگر برای بازگشت ایران به این خط لوله امیدوار شده اند و حتی نخست وزیر بلغارستان به طور مستقیم و غیرمستقیم این روزها ایران را برای حضور در این خط لوله صادرات گاز دعوت کرده است.

هر چند به طور رسمی و غیر رسمی مذاکرات گازی ایران با کشورهای مختلف اروپایی همچون سوئیس، جمهوری آذربایجان، ترکیه و اخیرا بلغارستان برای صادرات گازهای ترش پارس جنوبی به قاره اروپا آغاز شده است اما مسئولان وزارت نفت اعلام کرده اند اولویت صادرات گاز ایران کشورهای همسایه است.