شیوخ سعودی دیگر تعارف را کنار گذاشته اند و هیچ ابایی از علنی کردن جنگ نفتی با ایران ندارند؛آنها هنوز یک هفته از توافق اعضای اوپک برای ثبات سهمیه تولید نگذشته است که از روانه کردن نفت بیشتر به بازارهای جهانی خبرمی دهند.
هر قدر به پایان مهلت مذاکرات ایران و 1+5 نزدیک می شویم، تلاش های
مخالفان توافق بیشتر و آشکارتر می شود؛ حکمرانان شبه جزیره عربستان هم که
مخالفت و هراس شان از توافق ایران و غرب در موضوع هسته ای برای جهان ثابت
شده است، از این قاعده مستثنی نیستند و تکاپوهایشان برای اعمال فشار بیشتر
بر ایران افزایش یافته است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اوپکس به نقل از خبرآنلاین، درست چند روز پس از آنکه اوپک توافق کرد سیاست تولید خود را برای 6 ماه
دیگر بدون تغییر در سطح 30 میلیون بشکه در روز حفظ کند، مدیر بخش بازاریابی
شرکت آرامکو عربستان گفت:« عربستان آماده است تا در ماه های آینده برای
تامین رشد تقاضای جهانی، تولید خود را باز هم افزایش دهد و به رقم بی سابقه
جدیدی برساند.
احمد السوبعی، مدیر بخش بازاریابی شرکت آرامکو گفت، عربستان مذاکراتی را
با خریداران هندی احتمالی برای فروش بیشتر نفت انجام داده است. ما نفت کافی
در ذخایرمان داریم و تولید کافی نیز داریم. ما هر مقدار نفت که نیاز باشد
تامین خواهیم کرد».
این سخنان بی سابقه در حالی از سوی عربستان عنوان می شود که آژانس بین
المللی انرژی طی گزارشی در تحلیل تصمیم اخیر اوپک نوشت: « فارغ از کاهش
تولید های پیش بینی نشده، اوپک احتمالا در طی ماه های آینده همچنان حدود 31
میلیون بشکه در روز نفت تولید خواهد کرد، زیرا تولید کنندگان در خاورمیانه
همچنان برای دفاع از سهم خود در بازار و تامین تقاضا در فصل تابستان
همچنان نرخ بالای تولید خود را حفظ می کنند».
در چنین شرایطی به نظر می رسد عربستان از دو جهت نگران است؛ توافق ایران
با کشورهای غربی بر سر موضوع هسته ای که می تواند گرانیگاه تجاری و سیاسی
منطقه را جابه جا کند و دیگری نیز بازگشت ایران به بازار جهانی نفت که به
معنای کاهش سهم دیگر تولیدکنندگان بزرگ به خصوص عربستان است.
با نگاهی به آمارهای اخیر اوپک در مورد قیمت و تولید نفت ایران، می توان
گفت، نگرانی های عربستان چندان هم بیراه نیست چرا که جمهوری اسلامی ظرف
کمتر از یک سال از توافق ژنو نه تنها توانسته جایگاه سومی خود را در میان
تولیدکندگان اوپک بازپس گیرد بلکه در تولید نفت و گاز نیز شاهد رشد بوده
است.
به گزارش اوپک « ایران با رشد تولید نفت در ماه میلادی گذشته بار دیگر در
جایگاه سوم تولیدکنندگان نفت قرار گرفته است. تولید نفت خام ایران در ماه
مه نسبت به آوریل روزانه هزار بشکه افزایش یافت و به دو میلیون و ٨٤٥ هزار
بشکه در روز رسید. این آمار نشان می دهد، ایران در ماه مه، امارات را که
ماه پیش رقابت نزدیکی با آن داشت کنار زده و پس از عربستان و عراق سومین
تولیدکننده بزرگ سازمان کشورهای صادرکننده نفت شده است».
در همین حال اما تولید نفت عربستان در ماه مه روزانه با چهار هزار و ٣٠٠
بشکه کاهش نسبت به آوریل به ١٠ میلیون و ١٠٧ هزار بشکه در روز رسیده است.
امارات در ماه گذشته میلادی روزانه ١١ هزار و ٧٠٠ بشکه تولید نفت خود را
افزایش داد و از دو میلیون و ٨١٨ هزار بشکه در روز به روزانه دو میلیون و
٨٣٠ هزار بشکه رساند. امارات در ماه آوریل رقابت تنگاتنگی با ایران برای
گرفتن رتبه سوم اوپک داشت اما در ماه مه، ایران با اختلاف روزانه ١٥ هزار
بشکه ای بالاتر از این کشور قرار گرفته است.
بریتیش پترولیوم نیز از افزایش ۲ درصدی تولید نفت و رشد ۵.۲ درصدی تولید گاز ایران در سال ۲۰۱۴ و با وجود تحریم ها خبر داده است.
بر اساس این گزارش با وجود تحریم ها تولید نفت ایران در سال 2014 بالغ بر
89 هزار بشکه در روز معادل 2 درصد افزایش داشته است و در حالی که ایران در
سال 2013 به طور متوسط 3.525 میلیون بشکه در روز نفت تولید می کرد این رقم
در سال 2014 به 3.614 میلیون بشکه در روز افزایش یافته است. میزان تولید
نفت ایران در سال 2014 معادل 4 درصد کل تولید نفت جهان بوده است. ایران
هفتمین تولید کننده بزرگ نفت جهان در سال 2014 شناخته شده است. آمریکا با
تولید 11.644 میلیون بشکه در روز نفت رتبه نخست را از این نظر به خود
اختصاص داده است.
فشارعربستان بر بازار نفت، واکنشی به توافق هسته‌ای ایران
مجموعه این شرایط بسیاری از تحلیلگران را به این نتیجه رسانده است که
رفتار عربستان در بازار جهانی نفت در واقع عکس العمل این کشور به مذاکرات
ایران و کشورهای 1+5 است.
استفان شورک، سردبیر مجله «شورک ریپورت» طی مصاحبه‌ای با شبکه تلویزیونی
«سی‌ان‌بی‌سی» با استناد به اختلاف بین برخی کشورهای عربی اوپک با ایران در
خصوص افزایش تولید، معتقد است« اکنون از حیث تحولات ژئوپولتیک در جایگاهی
قرار داریم که ممکن است قدرت از جانب کشورهای عربی به سمت ایران منحرف شود.
در نتیجه این بیشتر یک جنگ بر سر قیمت بین سعودی‌ها و ایرانی‌هاست و چندان
ربطی به رشد اقتصادی جهانی ندارد چرا که به نظر می‌رسد عربستان سعودی
کاملاً از آمریکا به عنوان شریک قطع امید کرده باشد. اگرچه توافق هسته‌ای
هنوز روی کاغذ نیامده، اما به عقیده من می‌توان آن را قطعی دانست و
سعودی‌ها و اسرائیلی‌ها نیز متوجه این موضوع هستند».
عربستان برای تقویت جبهه خود در نبرد خاموش با ایران در بازار نفت، تمام
شرکای سیاسی خود را در اوپک نیز بسیج کرده است؛ کشورهای عربی اوپک با جود
اصرار و تأکید ایران مبنی بر باز کردن فضا برای ورود مجدد سومین تولید
کننده اوپک به بازار همچنان سرسختانه مقاومت می کنند. نشانه این سرسختی نیز
باقی ماندن سقف تولید در اجلاس اخیر است.
این بدان معناست که یکی از زمینه‌های حضور جدی‌تر ایران در اوپک و بازگشت
به بازارهای جهانی با موافقت روبرو نشده است چرا که در این صورت، سقف
تولید می‌بایست به یک توازن مشخص می‌رسید تا ایران بتواند بخشی از تولید
اوپک را به عهده بگیرد.
رونمایی از قراردادهای جدید نفتی ایران
با این حال اما ایران نیز به شدت مشغول است و برنامه های گسترده ای را
برای افزایش جذابیت سرمایه گذاری در بخش انرژی خود دنبال می کند. یکی از
این برنامه ها، دستیابی به مدل جدید قراردادهای نفتی است که قرار است بزودی
رونمایی شود.
وزیر نفت ایران با اشاره به یک قالب قراردادی جدید در بخش بالادستی که
قرار است اواخر امسال، به همراه پیشنهاداتی در زمینه پروژه های مختلف ارائه
شود گفت: «تمام شرکت های بزرگ آمریکایی و اروپایی مي گویند، پس از تحریم
ها سریعا خواهند آمد. آنها چهارچوب کلی شکل قراردادهای جدید را می دانند.»