داوجونز با بررسی راه های صادرکنندگان عربی نفت برای دور زدن تنگه هرمز این راه ها را غیر عملی و ناقص دانست و تاکید کرد تنها ایران است که می تواند این تنگه را دور بزند و نفت خود را از طریقی دیگر صادر کند.
به گزارش شبکه خبری صنعت نفت (اویل نیوز) به نقل از پایگاه خبری زاویه، در صورت بسته شدن تنگه هرمز، ترانزیت حدود 17 میلیون بشکه نفت خام از طریق این تنگه مختل خواهد شد. مسیرهای جایگزین ترانزیت نفت نیز از نظر ظرفیت محدود، غیر عملی، گران و از نظر لجستیکی، چالش برانگیز خواهند بود. از سوی دیگر، ایران بهترین مسیرهای جایگزین را برای انتقال نفت در اختیار دارد.
به اعتقاد کارشناسان، در صورت بسته شدن تنگه هرمز، مسیرهای جایگزین برای انتقال نفت خاورمیانه، توانایی پر کردن جای خالی تنگه هرمز را نخواهند داشت و این بدان معناست که بازارهای جهانی در صورت مسدود شدن تنگه هرمز با کمبود عرضه مواجه خواهند شد.
با افزایش تحریم های غرب علیه ایران در خصوص فعالیت های هسته ای این کشور، جمهوری اسلامی ایران تهدید کرده که تنگه هرمز را مسدود خواهد کرد. تنگه هرمز آبراهی حیاتی برای انتقال نفت به شمار می رود که 20 درصد کل نفت صادراتی جهان یعنی 17 میلیون بشکه نفت در روز، از طریق آن به بازارهای جهانی صادر می شود.
پیتر سند، از کارشناسان حوزه حمل و نقل معتقد است که استفاده از مسیرهای جایگزین طولانی، هزینه های ترانزیت نفت را افزایش خواهد داد.
کویت، ایران، عراق، عربستان، امارات و بحرین نفت خود را از طریق تنگه هرمز به بازارهای جهانی صادر می کنند. بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا، حدود 70 میلیون متریک تن گاز طبیعی مایع از طریق تنگه هرمز در فاصله ژانویه تا اکتبر 2011 صادر شده است.
پل دمجان، از کارشناسان بازار انرژی در آمریکا گفت، بیشترین حجم نفتی که به صورت واقع بینانه می تواند از طریق خطوط لوله انتقال نفت صادر شود، در بهترین حالت حدود 4.5 الی 5 میلیون بشکه است که در این صورت باز هم وضعیت انتقال 13 میلیون بشکه نفت دیگر در روز به همراه گاز صادراتی عربستان و قطر نا مشخص خواهد بود.
هر چند که بیشتر تحلیلگران احتمال مسدود کردن تنگه برای مدت زمان طولانی توسط ایران را با توجه به تاثیر منفی بر صادرات نفت خود ایران و تبعات سیاسی احتمالی این تصمیم ضعیف می دانند، اما برآوردها نشان می دهد که اختلال در ترانزیت نفت از طریق تنگه هرمز حتی در کوتاه مدت نیز کشورهای حوزه خلیج فارس را ناگزیر از یافتن مسیرهای جایگزین برای صدور نفت خواهد کرد.
از نظر کارشناسان بانک بارکلی کپیتال، هر چند مسیرهای جایگزین برای ترانزیت نفت وجود دارند، اما «این مسیرها از نظر ظرفیت محدود هستند و در بیشتر موارد انتقال نفت از طریق آنها عملی نیست و بطور کلی هزینه های زیادی را در بخش ترانزیت نفت و چالش های لجستیکی را به وجود می آورند.»
مطمئن ترین خط لوله مطرح برای جایگزینی در این زمینه احتمالا خط لوله شرق به غرب است که با عبور از عربستان به دریای سرخ منتهی می شود. بر اساس اعلام موسسه استاندارد چارترد، این خط لوله در حال حاضر مورد استفاده قرار می گیرد، اما نه با ظرفیت کامل 5 میلیون بشکه ای در روز.
به موازات این خط لوله، خط لوله انتقال گاز مایع ابکیک- ینبوع قرار دارد که ظرفیت انتقال 290 هزار بشکه در روز را دارد. این خط لوله نیز می تواند مورد استفاده قرار گیرد، اما نه برای نفت و البته برای انتقال کل حجم گازی که از طریق تنگه هرمز ترانزیت می شود، به هیچ وجه کافی نیست.
مابقی گزینه های مطرح در این زمینه نظیر خط لوله عراق- ترکیه به بندر سیهان در مدیترانه، خط لوله عراق که از عربستان عبور می کند و به لبنان می رسد، و خط لوله نیمه کاره ابوظبی، همگی غیر فعال هستند.
تحلیلگران سیتی بانک معتقدند: «استفاده از خط لوله عراق- ترکیه، به دلایل سیاسی و عملی کاملا غیر ممکن است.»
دجمان در ادامه گفت: «مشکل دیگری که در این خصوص مطرح است، در مورد بندر ینبوع است که خط لوله نفت عراق به آن منتهی می شود، که از آنجا نفت می تواند از طریق کانال سوئز به حوزه مدیترانه انتقال یابد که با مازاد عرضه مواجه است و یا باید از طریق عدن به سایر نقاط جهان منتقل شود که با توجه به حضور دزدان دریایی در این منطقه، قطعا هزینه های حفاظت از تانکرهای حمل نفت در این منطقه سنگین خواهد بود.»
بر اساس این گزارش، تکمیل پروژه خط لوله انتقال نفت ابوظبی که به طول 400 کیلومتر و با بودجه ای 3.29 میلیارد دلاری در حال ساخت است، و امارات را قادر خواهد ساخت تا 70 درصد از نفت صادراتی خود را به بندر فجیره انتقال دهد، به تاخیر افتاده و انتظار نمی رود که تا پیش از پایان سه ماهه ابتدایی 2012 تکمیل شود. با توجه به اینکه تحریم نفتی اتحادیه اروپا علیه ایران، تا ابتدای ماه جولای اجرایی نخواهد شد، این خط لوله در صورت تکمیل شدن می تواند یکی از گزینه های مطرح برای جایگزینی با تنگه هرمز باشد.
دمجان افزود: «اما اتفاقا، در بین کشورهای صادر کننده نفت، کشوری که می تواند تنگه هرمز را دور بزند، ایران است که خط لوله ای در اختیار دارد که می تواند به وسیله آن نفت را به دریای خزر منتقل کرده و از این نقطه گزینه های مختلفی را برای صادرات نفت خود داشته باشد.»